2022/04/08 at 9:21 ΠΜ 08/04/2022 newsroom
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Κύριε υπουργέ, έχει κυλήσει αρκετός χρόνος στο διπλωματικό χρονόμετρο μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Τα δείγματα γραφής που έχουν δοθεί στο διάστημα που μεσολάβησε, επιτρέπουν τη συγκρατημένη αισιοδοξία για αλλαγή κατεύθυνσης στο πηδάλιο της τουρκικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Καταρχάς, κύριε Παπακωνσταντίνου, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει ένα απολύτως διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον με αυξανόμενους κινδύνους και προκλήσεις σε διεθνές επίπεδο.
Ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και η αποκήρυξη κάθε μορφής αναθεωρητισμού καθίστανται περισσότερο από ποτέ άλλοτε επιτακτικές ανάγκες με στόχο την ειρηνική επίλυση των διαφορών και τη μείωση των εντάσεων στη ευρύτερη περιοχή.
Η Ελλάδα επιθυμεί να συμβάλει εποικοδομητικά στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων και να παγιώσει τη θέση της ως παράγων σταθερότητας και συνεργασίας, έχοντας ως αιχμή του δόρατος στην εξωτερική της πολιτική τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
Αυτές τις αρχές προβάλλουμε σε όλες τις επαφές μας με τους Τούρκους αξιωματούχους. Από την άλλη πλευρά, δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις.
Γνωρίζουμε ότι η τουρκική πολιτική παραμένει μία πρόκληση, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παρατηρήσαμε την έντονη αντίδραση της Τουρκίας μετά την πρόσφατη υιοθέτηση της «Στρατηγικής Πυξίδας» από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, αντίδραση που δεν συνάδει με μία χώρα η οποία προσβλέπει στο ευρωπαϊκό της μέλλον.
Εναπόκειται πλήρως στην τουρκική πλευρά, το εν γένει θετικό κλίμα της συνάντησης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν να έχει συνέχεια και να επιβεβαιωθεί στην πράξη από τις μετέπειτα εξελίξεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Πώς αξιολογούμε για παράδειγμα την ευδιάκριτα σταθερή αναφορά στην τουρκική ρητορική για συνεργασία στην αξιοποίηση του φυσικού πλούτου του Αιγαίου;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η θέση της χώρας μας είναι σαφής και δεδομένη: έχουμε μία συγκεκριμένη διαφορά με την Τουρκία, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, διαφορά η οποία πρέπει να επιλυθεί στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και, ιδιαίτερα, της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Εάν δεν επιτευχθεί διμερής συμφωνία στο συγκεκριμένο πλαίσιο, προτείνουμε να παραπεμφθεί το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω για μία ακόμη φορά ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι μια πολιτική αρχών, οι οποίες απορρέουν από το σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Και αυτές τις αρχές θα συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε και να εφαρμόζουμε απαρέγκλιτα. Υπό την έννοια αυτή, οποιαδήποτε πρόταση για «συνεκμετάλλευση» είναι εκτός πραγματικότητας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Σε τι μεταφράζεται η επισήμανση που κάνατε μετά την συνάντηση σας με τον Αιγύπτιο ομόλογό σας, ότι η κρίση στην Ουκρανία «οδηγεί στην ανάγκη αναθεώρησης τακτικών και να δούμε από την αρχή διάφορα θέματα»; Ποια είναι η αντανάκλαση αυτής της ανάγκης στα μεγάλα ζητούμενα της εθνικής μας ατζέντας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η ρωσική εισβολή θέτει όλους μας μπροστά σε νέες και πρωτόγνωρες καταστάσεις. Όταν κατασταλάξουν τα πράγματα –και εύχομαι ειλικρινώς η κατάσταση να αποκλιμακωθεί σύντομα – θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές προκλήσεις.
Και δεν μιλώ μόνον για τη γεωπολιτική σφαίρα αλλά και άλλες προκλήσεις, όπως η ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, οι επιπτώσεις στην οικονομία και η εξασφάλιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.
Για μας, οι βασικές αρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής παραμένουν σταθεροί και απόλυτοι: σεβασμός της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών.
Ωστόσο, η νέα, ρευστή ακόμα, κατάσταση, φέρνει εξ αντικειμένου στο προσκήνιο την ανάγκη για ευρύτερη επαναξιολόγηση προτεραιοτήτων από όλους τους διεθνείς δρώντες.
Στόχος μας είναι να εντείνουμε τις προσπάθειες για τη διαμόρφωση ενός περιφερειακού συστήματος που θα διασφαλίζει την μελλοντική σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία.
Σε ό,τι αφορά τα ζητούμενα της εθνικής μας ατζέντας, πιστεύω πώς τα περιφερειακά σχήματα συνεργασίας που έχει αναπτύξει η χώρα μας με άλλες χώρες της περιοχής μπορούν να λειτουργήσουν ως μια στέρεη βάση, πάνω στην οποία μπορούν να οικοδομηθούν ευρύτερες συνεργασίες σε μια σειρά τομείς που μέλλεται να μας απασχολήσουν όλο και περισσότερο στο άμεσο μέλλον, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η πολιτική προστασία και ο τουρισμός.
Αυτό προϋποθέτει βέβαια, ότι όλες οι χώρες της περιοχής θα απόσχουν από αναθεωρητισμούς και επιθετικές κινήσεις, καθώς και από ρητορική εις βάρος άλλων κρατών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχει προαναγγείλει πρωτοβουλία για την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Μαριούπολη υπό την αιγίδα Γαλλίας – Ελλάδας – Τουρκίας. Συμπίπτει δε, με τις προπαρασκευστικές ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, που ανακοινώσατε προ ημερών, για τον ίδιο σκοπό, εκφράζοντας την πρόθεση σας να ηγηθείτε αυτής της αποστολής. Πόσο ισχυρό θα ήταν το μήνυμα που θα εξέπεμπε η ταυτόχρονη παρουσία σας εκεί με τον Γάλλο ΥΠΕΞ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η προστασία του άμαχου πληθυσμού στην Ουκρανία αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την Ελλάδα.
Και είναι φυσιολογικό οι προσπάθειές μας να επικεντρώνονται και στην Μαριούπολη, για δύο λόγους.
Πρώτον, είναι η περιοχή που έχει πληγεί περισσότερο από τον πόλεμο και η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας εκεί έχει επείγοντα χαρακτήρα.
Δεύτερον, στην περιοχή αυτή διαβιοί μία μεγάλη ελληνική κοινότητα και αποτελεί ζήτημα τιμής για το ελληνικό κράτος να την στηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο.
Αυτός είναι ο λόγος που ανακοίνωσα την πρόθεσή μου να συνοδεύσω αυτοπροσώπως την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας σε αυτή την μαρτυρική πόλη, σε συντονισμό με την Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, όταν οι συνθήκες επί του πεδίου επιτρέψουν την ασφαλή μεταφορά της.
Ταυτόχρονα, έθεσα το ζήτημα της ανάγκης υποστήριξης της Μαριούπολης στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ και συνεχίζω να το θέτω στις επαφές με τους ομολόγους μου.
Επομένως, δεν μπορώ παρά να είμαι ικανοποιημένος όταν βλέπω και άλλες χώρες να συμμερίζονται την ίδια ανησυχία και το ίδιο ενδιαφέρον.
Και εδώ θα πρέπει να κάνω ιδιαίτερη μνεία στη Γαλλία, με την οποία πράγματι βρισκόμαστε σε συντονισμό και, μάλιστα, έχουν οριστεί και σημεία επαφής μεταξύ του Ελληνικού και του Γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών για το ζήτημα της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Μαριούπολη.
Και θα μου επιτρέψετε να προσθέσω και κάτι ακόμα:
Το ενδιαφέρον μας για την Μαριούπολη δεν εξαντλείται στην όποια ανακούφιση μπορούμε να προσφέρουμε στους κατοίκους της κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων. Είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε την πόλη και στη συνέχεια, με πρώτο συμβολικό βήμα την ανοικοδόμηση του μαιευτηρίου της, όπως εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Καθόσον μιλάμε για την Ουκρανία, επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι καταδικάζουμε απερίφραστα τα ανατριχιαστικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων κατοχής εναντίον Ουκρανών πολιτών αμάχων στην πόλη Μπούκα της Ουκρανίας και τα οποία αποκαλύφθηκαν πριν από λίγες ημέρες.
Οι υπεύθυνοι των εγκλημάτων αυτών πρέπει να λογοδοτήσουν. Για τον λόγο αυτό καλέσαμε για την άμεση διερεύνηση των εγκλημάτων και την τιμωρία των υπευθύνων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Πριν από λίγες ημέρες βρεθήκατε στην Οδησσό, μάλιστα υπό δύσκολες συνθήκες. Ποιος ο λόγος της επίσκεψης σας στην πόλη αυτή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Πράγματι, λίγες ώρες πριν την άφιξη μου στην Οδησσό, ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν εγκαταστάσεις λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.
Η επίσκεψη αυτή ήταν σημαντική από πολλές απόψεις.
Καταρχάς, σηματοδότησε την σημασία που αποδίδει η Ελλάδα στην εκεί διαβιούσα ομογένεια, μέλη της οποίας είχα την ευκαιρία να συναντήσω.
Επίσης, λειτούργησε ξανά το Γενικό μας Προξενείο, το μοναδικό προξενείο ευρωπαϊκής χώρας.
Μετέφερα ανθρωπιστική βοήθεια, ως ένδειξη συμπαράστασης της Ελλάδας προς την Ουκρανία. Είχα μάλιστα επαφές με την Αναπληρώτρια Πρωθυπουργό, όσο και με τον Δήμαρχο της πόλης.
Τέλος, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η Οδησσός είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελληνική ιστορία, καθώς ήταν η έδρα της Φιλικής Εταιρίας. Επισκέφθηκα εκ νέου, καθώς είχα μεταβεί στην Οδησσό τον περασμένο Ιούλιο, το Μουσείο Φιλικής Εταιρίας, το οποίο ευτυχώς δεν έχει υποστεί ζημιές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Η Αθήνα φιλοξένησε την περασμένη Τρίτη, την τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της συνάντηση αυτής; Ειδικά στο πεδίο της συνεργασίας στο φόντο αν θέλετε των διαφορετικών μηνυμάτων που εκπέμπονται για τον East Med;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η συνάντησή μας έλαβε χώρα στο πλαίσιο του τριμερούς μηχανισμού συνεργασίας που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια, οικοδομώντας γέφυρες εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών μας.
Στο πλαίσιο αυτό συμφωνήσαμε την δημιουργία μηχανισμού συνεργασίας για τα θέματα πολιτικής προστασίας και τουρισμού, δύο τομείς καίριας σημασίας για την χώρα μας, καθώς και για τους εταίρους μας.
Η συνάντηση των τριών χωρών αποτελεί έκφραση της κοινής μας βούλησης να συνεχίσουμε το σχεδιασμό δράσεων με στόχο την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς έχουμε την ίδια οπτική όσον αφορά τις προκλήσεις και τις απειλές ασφαλείας.
Επίσης, να προβάλλουμε το αμοιβαίο όφελος που απορρέει από τις σχέσεις καλής γειτονίας, όταν αυτή στηρίζεται στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και να διασφαλίσουμε συνθήκες ασφαλείας για τις συνέργειες που προκύπτουν από τις ενεργειακές προοπτικές της Ανατολικής Μεσογείου.
Συγκρατώ ότι η συνεργασία αυτή θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, ανεξαρτήτως των σχέσεων με τρίτες χώρες. Αυτό ήταν και το μήνυμα το οποίο λάβαμε από τον Ισραηλινό ομόλογό μας.
Παράλληλα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανέδειξε την αδήριτη ανάγκη νέων υποδομών για την απεξάρτηση από την Ρωσία.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε περιφερειακό σταθμό διακομιδής φυσικού αερίου, τόσο μέσω των εγκαταστάσεων για μετατροπή υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα και στην Αλεξανδρούπολη, όσο και μέσω των διαφόρων αγωγών, υπαρχόντων και σχεδιαζόμενων.
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήσαμε τη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και έγινε ρητή αναφορά τόσο στον αγωγό EastMed, όσο και στην ηλεκτρική σύνδεση – τον Euro-Asia Interconnector, ο οποίος θα ακολουθήσει την ίδια πορεία με τον EastMed.
Ειδικότερα για τον EastMed, όπως έχω ξαναπεί, οι εξελίξεις σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα αφορούν πρωτίστως στην οικονομική βιωσιμότητα, τις τεχνικές δυνατότητες του έργου, και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και όχι τις γεωπολιτικές επιλογές.
Τέλος, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι πέρα από την Τριμερή Συνάντηση, είχα μία κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ισραηλινό ομόλογό μου Γιάιρ Λάπιντ, μία εβδομάδα μετά τη συνάντηση μου με τον Αιγύπτιο ομόλογό μου, Σάμεχ Σούκρι, καθώς και με την Αμερικανίδα Υφυπουργό Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ.
Η εμβάθυνση των σχέσεων τόσο με τις χώρες της περιοχής, όσο και με τον Υπερατλαντικό Σύμμαχό μας, είναι ακόμα πιο επιτακτική υπό το φως των νέων παγκόσμιων προκλήσεων. Και εργαζόμαστε ενεργά προς την κατεύθυνση αυτή.
Εξάλλου, πριν από λίγες ημέρες έλαβε χώρα στην έρημο του Νεγκέβ, στο νότιο Ισραήλ, μια σημαδιακή συνάντηση Υπουργών Εξωτερικών του Ισραήλ, των ΗΠΑ, και τεσσάρων Αραβικών χωρών (Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαρόκο, Μπαχρέιν).
Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει προνομιακές σχέσεις με το σύνολο των ανωτέρω χωρών είναι το αποτέλεσμα συνεχών προσπαθειών που μας θέτουν στο επίκεντρό και όχι στην περιφέρεια των εξελίξεων.
Θα ήθελα να επισημάνω, με την ευκαιρία, το πόσο σημαντική θεωρώ τη στρατηγική μας σχέση με την Αίγυπτο. Και να επισημάνω επίσης πόσο καθοριστική αποδεικνύεται η Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών για την ενεργειακή διασύνδεση της ΕΕ και της χώρας μας με την Αφρική.
Τέλος, συναντήθηκα εκ νέου με τον Κύπριο ομόλογό μου Ιωάννη Κασουλίδη, με τον οποίο βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή και στενό συντονισμό για όλα τα θέματα.