2024/10/08 at 9:30 ΠΜ 08/10/2024 newsroomΤο βιολογικό φύλο ενός ανθρώπου καθορίζεται από τα χρωμοσώματα που
αποτελούν το γενετικό υλικό του μωρού. Τα θηλυκά έχουν συνήθως δύο
χρωμοσώματα Χ, ενώ τα αρσενικά τείνουν να έχουν ένα χρωμόσωμα Χ και ένα
χρωμόσωμα Υ. Αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι το χρωμόσωμα Υ έχει εκφυλιστεί
ραγδαία κατά τη διάρκεια της εξέλιξής μας. Στην πραγματικότητα, το γονίδιο μπορεί
μια μέρα να εξαφανιστεί εντελώς.
Το χρωμόσωμα Υ έχει γνωρίσει σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της
ανθρώπινης εξέλιξης. Μέσα στα τελευταία 166 εκατομμύρια χρόνια, "το ανθρώπινο Υ
έχασε τα περισσότερα από τα 1.600 περίπου γονίδιά του, ένας ρυθμός σχεδόν 10
ανά εκατομμύριο χρόνια", αναφέρει το περιοδικό The Conversation. Το χρωμόσωμα
Χ περιέχει περίπου 900 γονίδια με πολλαπλές λειτουργίες, ενώ το Υ έχει περίπου 55
γονίδια με μόνο 27 από αυτά να είναι ειδικά για το αρσενικό. Επιπλέον, "πολλά από
αυτά υπάρχουν σε πολλαπλά αντίγραφα, τα περισσότερα από αυτά ανενεργά, που
βρίσκονται σε γιγαντιαίους βρόχους του DNA. Το μεγαλύτερο μέρος του Υ αποτελείται
από επαναλαμβανόμενο "άχρηστο DNA"". Με μια τέτοια ασταθή σύνθεση, το
χρωμόσωμα Υ κινδυνεύει να εξαφανιστεί εντελώς κατά τη διάρκεια πολλών γενεών.
"Το πρώιμο "πρωτο-Υ" χρωμόσωμα είχε αρχικά το ίδιο μέγεθος με το χρωμόσωμα Χ
και περιείχε όλα τα ίδια γονίδια", αναφέρει το The Conversation. Ωστόσο, επειδή τα
αρσενικά έχουν μόνο ένα αντίγραφο του χρωμοσώματος, αυτό δεν έχει την ευκαιρία
να περάσει από γενετικό ανασυνδυασμό, ο οποίος είναι η "ανακατανομή των
γονιδίων που συμβαίνει σε κάθε γενιά, η οποία βοηθά στην εξάλειψη των βλαβερών
γονιδιακών μεταλλάξεων". Χωρίς τον ανασυνδυασμό, τα γονίδια του χρωμοσώματος
Υ εκφυλίζονται με την πάροδο του χρόνου. "Το χρωμόσωμα Υ εκφυλίστηκε γρήγορα,
αφήνοντας τα θηλυκά με δύο απολύτως φυσιολογικά χρωμοσώματα Χ, αλλά τα
αρσενικά με ένα Χ και ένα συρρικνωμένο Υ".
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον
Η επικείμενη – εξελικτικά μιλώντας – εξαφάνιση του ανθρώπινου χρωμοσώματος Υ
έχει προκαλέσει εικασίες για το μέλλον μας.
Ορισμένες σαύρες και φίδια είναι αποκλειστικά θηλυκά είδη και μπορούν να κάνουν
αυγά από τα δικά τους γονίδια μέσω αυτού που είναι γνωστό ως παρθενογένεση.
Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο ή σε άλλα θηλαστικά επειδή έχουμε
τουλάχιστον 30 κρίσιμα "αποτυπωμένα" γονίδια που λειτουργούν μόνο αν
προέρχονται από τον πατέρα μέσω του σπέρματος. Για την αναπαραγωγή
χρειαζόμαστε σπέρμα και χρειαζόμαστε άνδρες, πράγμα που σημαίνει ότι το τέλος
του χρωμοσώματος Υ θα μπορούσε να σημάνει την εξαφάνιση της ανθρώπινης
φυλής.
Το νέο εύρημα υποστηρίζει μια εναλλακτική πιθανότητα – ότι οι άνθρωποι μπορούν
να αναπτύξουν ένα νέο γονίδιο που καθορίζει το φύλο. Ωστόσο, η εξέλιξη ενός νέου
γονιδίου που καθορίζει το φύλο ενέχει κινδύνους. Τι γίνεται αν εξελιχθούν
περισσότερα από ένα νέα συστήματα σε διαφορετικά μέρη του κόσμου;
Ένας "πόλεμος" των γονιδίων του φύλου θα μπορούσε να οδηγήσει στον διαχωρισμό
νέων ειδών, κάτι που συνέβη ακριβώς με τους τυφλοπόντικες και τους αγκαθωτούς
αρουραίους. Έτσι, αν κάποιος επισκεφτεί τη Γη σε 11 εκατομμύρια χρόνια, μπορεί να
μην βρει ανθρώπους – ή πολλά διαφορετικά ανθρώπινα είδη, τα οποία θα κρατηθούν
χωριστά λόγω των διαφορετικών συστημάτων προσδιορισμού του φύλου τους.