Medianalysis Team

Η έλευση και απήχησή  άνοδος των τηλεοπτικών πλατφορμών streaming έχει αλλάξει την παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση ταινιών και τηλεοπτικών σειρών. Από τη μία πλευρά, οι πλατφόρμες streaming, όπως το Netflix, το Amazon Prime, το Apple TV ή το Max, έχουν προσφέρει νέες επιλογές στους θεατές να παρακολουθούν περιεχόμενο που παράγεται σε μια μεγάλη ποικιλία εθνικών πλαισίων. Από την άλλη πλευρά, μιντιακές πολιτικές, όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων (AVSMD), έχουν προσπαθήσει να εξισώσουν την αγορά μεταξύ των εγχώριων και των πολυεθνικών παρόχων πλατφορμών και να προστατεύσουν την παραγωγή κινηματογραφικών και τηλεοπτικών ταινιών στην Ευρώπη. Αυτός ο ανταγωνισμός για τη διατήρηση του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τομέα εγείρει μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με τον προγραμματισμό, το περιεχόμενο και τις συνήθειες θέασης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο το κοινό διαπραγματεύεται την ταυτότητά του σε σχέση με αυτό που παρακολουθεί.

Η ρύθμιση του οπτικοακουστικού περιεχομένου που παρέχεται από τις διεθνείς ψηφιακές πλατφόρμες είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα που εγείρει ανησυχίες για την αποτελεσματικότητά των Ευρωπαϊκών Οδηγιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει επίσης βιώσει μια διακύμανση μεταξύ απελευθέρωσης και παρεμβατισμού στις οπτικοακουστικές πολιτικές της. Ενώ η πολιτική της ΕΕ έχει σε μεγάλο βαθμό αντιδράσει στις τεχνολογικές εξελίξεις, αυτή η συνεχιζόμενη συζήτηση έχει οδηγήσει στο σχηματισμό δύο παγιωμένων τάσεων εντός της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπάθησε να παρέμβει στον τηλεοπτικό τομέα  με την εφαρμογή ποσοστώσεων, που πρόσφατα επέκτεινε και στις πλατφόρμες παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών (VoD), καθώς μονίμως τη διέπει το «τραύμα» της «αμερικανικής πρόκλησης».

Η Οδηγία της ΕΕ για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την εισαγωγή ποσοστώσεων στους καταλόγους τόσο στους τηλεοπτικούς σταθμούς, όσο και στους παρόχους υπηρεσιών VoD, αντανακλώντας τη μακρόχρονη πολιτική της ΕΕ για τη δημιουργία μιας κοινής αγοράς οπτικοακουστικών μέσων. Οι ποσοστώσεις ελάχιστου περιεχομένου εμφανίστηκαν στον ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό τομέα ως μηχανισμός για τη διασφάλιση της διανομής, προβολής και απήχησης των ευρωπαϊκών έργων σε ένα περιβάλλον αμερικανικής οπτικοακουστικής υπεροχής.Ωστόσο, έχει υποστηριχθεί ότι οι ποσοστώσεις της ΕΕ έχουν αποδειχθεί ότι έχουν μικρή δυναμική στην ενίσχυση της διανομής των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών παραγωγών μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Η νέα έκθεση «Works on television in Europe 2023 data» από το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο παρέχει μια ανάλυση των ταινιών και του τηλεοπτικού περιεχομένου που μεταδόθηκαν το 2023 από ένα δείγμα 1.663 ευρωπαϊκών τηλεοπτικών καναλιών από 25 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή 436.000 μεμονωμένες εκπομπές.

Τα βασικά ευρήματα περιλαμβάνουν: Πάνω από 138.000 διαφορετικά έργα (όλων των προελεύσεων) μεταδόθηκαν στην ΕΕ το 2023 (ως έργα θεωρούνται : ταινίες και έργα που γυρίστηκαν για την τηλεόραση, εξαιρουμένων των αθλητικών, των ειδήσεων, των παιχνιδιών, των τοκ σόου, των ριάλιτι σόου, της μουσικής, της εκπαίδευσης, της θρησκείας. Για τις τηλεοπτικές σειρές: 1 σεζόν=1 έργο). Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει πάνω από 88.000 διαφορετικά ευρωπαϊκά έργα.

Κατά μέσο όρο, πάνω από 12.000 διαφορετικά έργα (συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 6 500 ευρωπαϊκών έργων) μεταδόθηκαν σε μια δεδομένη χώρα. Τα ευρωπαϊκά έργα αντιπροσώπευαν το 51% του συνόλου των έργων που μεταδόθηκαν στην ΕΕ το 2023, ξεπερνώντας τα έργα των ΗΠΑ (40%).

Γράφημα: Προέλευση των έργων που μεταδόθηκαν τηλεοπτικά στην ΕΕ (2023).

Πηγή: Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο

Όσον αφορά τα ευρωπαϊκά έργα, τα έργα της ΕΕ27 αντιπροσώπευαν το 75% και τα άλλα ευρωπαϊκά έργα (κυρίως προερχόμενα από το Ηνωμένο Βασίλειο) το 25%. Υψηλότερο ποσοστό ευρωπαϊκών έργων για τα ενιαία ντοκιμαντέρ, χαμηλότερο για τις ταινίες: Το μερίδιο των έργων της ΕΕ27 ήταν γενικά υψηλότερο για τα ντοκιμαντέρ από ό,τι για τα έργα μυθοπλασίας και, μεταξύ των ντοκιμαντέρ, το μερίδιο ήταν υψηλότερο για τα μονόπρακτα από ό,τι για τις σειρές.

Μεταξύ των έργων μυθοπλασίας, το μερίδιο των έργων της ΕΕ27 ήταν υψηλότερο για τις σειρές από ό,τι για τις ταινίες. Τα ντοκιμαντέρ έτειναν να είναι κατά κύριο λόγο εθνικά έργα, ενώ η πλειονότητα των ταινιών ήταν μη εθνικά έργα της ΕΕ27. Στις περισσότερες χώρες, τα ευρωπαϊκά μη εθνικά έργα αποδεικνύονται καθοριστικά για το μερίδιο των ευρωπαϊκών έργων. Σ

Σε γενικές γραμμές, οι μεγάλες χώρες οπτικοακουστικής παραγωγής (Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία, Ιταλία) είχαν υψηλότερο από το μέσο όρο μερίδιο ευρωπαϊκών έργων και εθνικών έργων μεταξύ των ευρωπαϊκών έργων, αλλά η Ισπανία αποτέλεσε εξαίρεση. Άλλες «μικρότερες» χώρες οπτικοακουστικής παραγωγής, όπως η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία, πέτυχαν επίσης υψηλότερο του μέσου όρου ποσοστό ευρωπαϊκών έργων.  Στις περισσότερες άλλες χώρες, τα ευρωπαϊκά μη εθνικά έργα ήταν το κλειδί για το ποσοστό των ευρωπαϊκών έργων, όποιο και αν ήταν αυτό το επίπεδο. Υψηλότερο ποσοστό ευρωπαϊκών έργων στους δημόσιους τηλεοπτικούς σταθμούς.

Το μερίδιο ήταν επίσης υψηλότερο για τα τηλεοπτικά κανάλια με μερίδιο τηλεθέασης 1% ή περισσότερο. Οι ευρωπαϊκές συμπαραγωγές κυκλοφόρησαν σημαντικά καλύτερα από τα 100% εθνικά έργα: συμπεριλαμβανομένων όλων των τύπων έργων, μια ευρωπαϊκή συμπαραγωγή μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε 2,8 χώρες έναντι 1,4 για ένα 100% εθνικό έργο.

Στις εξαγωγές ευρωπαϊκών έργων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ηγούνται τρεις χώρες: το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία: το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μακράν ο κύριος εξαγωγέας ευρωπαϊκών σειρών ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας- η Γαλλία ηγείται των εξαγωγών ταινιών και η Γερμανία των ενιαίων εξαγωγών ντοκιμαντέρ. Το top 20 των πιο εξαγόμενων έργων περιλαμβάνει ως επί το πλείστον κινηματογραφικές ταινίες.

Πίνακας: οι πιο εξαγώγιμες ταινίες στην Ευρώπη το 2023

Πηγή: Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο

Οι 9 από τις 20 πιο εξαγώγιμες ταινίες ήταν σκηνοθεσία ή παραγωγή της Europa Corp του Luc Besson. 12 από τις 20 πιο εξαγώγιμες τηλεοπτικές σειρές μυθοπλασίας της ΕΕ27 ήταν παιδικές τηλεοπτικές σειρές κινουμένων σχεδίων, εκ των οποίων οι 11 είχαν τη Γαλλία ως κύρια χώρα παραγωγής. 15 από τα 20 πιο εξαγώγιμα ντοκιμαντέρ της ΕΕ27 ήταν ιστορικά ντοκιμαντέρ. Αντίθετα, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός ταινιών σημείωσε καλύτερες επιδόσεις στο SVOD από ό,τι στους κινηματογράφους: το 20% των ταινιών όλων των προελεύσεων σημείωσαν επιδόσεις κάτω από τη διάμεσο στους κινηματογράφους αλλά πάνω από τη διάμεσο στο SVOD.

Σε μια άλλη έκθεση για τις κινηματογραφικές ταινίες, την «The impact of cinema admissions on SVOD usage” το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο επισημαίνει ότι:

Πηγή: Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο

– Το μερίδιο των ταινιών που παράγονται στην ΕΕ είναι υψηλότερο από το μερίδιο της συνολικής εισόδου στους κινηματογράφους (28%) σε σχέση με το μερίδιο της κατανάλωσης των παρόχων τηλεοπτικών υπηρεσιών ροής  SVOD (22%). Αυτό το χαμηλότερο μερίδιο οφείλεται στις συγκριτικά χαμηλότερες επιδόσεις των εθνικών ταινιών της ΕΕ, ενώ οι μη εθνικές ταινίες της ΕΕ τείνουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις στο SVOD απ’ ό,τι στους κινηματογράφους.

– Οι ταινίες εξαρτώνται πολύ περισσότερο από τις εθνικές τους αγορές στους κινηματογράφους (84% των εισαγωγών) από ό,τι στο SVOD (62% των προβολών). Η παρατήρηση αυτή ισχύει για όλες τις χώρες του δείγματος, εκτός από τη Γερμανία, όπου το μερίδιο των μη εγχώριων εισιτηρίων στους κινηματογράφους και των προβολών SVOD είναι παρόμοιο.

– Ανεξάρτητα από την προέλευση των ταινιών, οι ταινίες με τον υψηλότερο αριθμό εισόδων στους κινηματογράφους αντιπροσωπεύουν συγκριτικά μεγαλύτερο μερίδιο των συνολικών εισόδων στους κινηματογράφους από ό,τι οι ταινίες που προβάλλονται περισσότερο στο SVOD από τη συνολική προβολή στο SVOD. Αυτό πιθανώς οφείλεται στον πολύ μεγαλύτερο αριθμό ταινιών που διατίθενται στο SVOD.

Οι άριστες επιδόσεις στους κινηματογράφους δεν σημαίνουν αυτόματα και άριστες επιδόσεις στο SVOD:

– Οι περισσότεροι από τους 100 κορυφαίους τίτλους με βάση την εισδοχή στους κινηματογράφους από το 1996 είναι διαθέσιμοι στο SVOD. Ωστόσο, λιγότερο από το 20% αυτών συγκαταλέγονται στις 100 πιο δημοφιλείς ταινίες στο SVOD.

– Τα κορυφαία blockbusters της ΕΕ που διατίθενται από το 1996 είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να συγκαταλέγονται στις πιο δημοφιλείς ταινίες της ΕΕ στο SVOD: λιγότερες ταινίες της ΕΕ διατίθενται στο SVOD, και όταν διατίθενται, μετά βίας καταφέρνουν να μπουν στην πρώτη 20άδα.

– Οι ταινίες που κυκλοφόρησαν στις κινηματογραφικές αίθουσες μιας χώρας έχουν καλύτερες επιδόσεις στις συνδρομητικές υπηρεσίες ροής παροχής τηλεοπτικού περιεχομένου (SVOD) σε σύγκριση με τις ταινίες που δεν κυκλοφόρησαν στις αίθουσες. Σε όλες τις χώρες του δείγματος, οι ταινίες που κυκλοφόρησαν στους κινηματογράφους αντιπροσωπεύουν το 46% των ταινιών στο SVOD αλλά το 57% του χρόνου προβολής. Η «πριμοδότηση» για τις κινηματογραφικές κυκλοφορίες είναι ιδιαίτερα υψηλή στη Σουηδία και τη Δανία.

– Το 60% των ταινιών είχε παρόμοιες επιδόσεις στους κινηματογράφους και στο SVOD, δηλαδή είτε κάτω από τη διάμεσο τόσο στους κινηματογράφους όσο και στο SVOD, είτε πάνω από τη διάμεσο τόσο στους κινηματογράφους όσο και στο SVOD.

– Αντίθετα, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός ταινιών σημείωσε καλύτερες επιδόσεις στο SVOD από ό,τι στους κινηματογράφους: το 20% των ταινιών όλων των προελεύσεων σημείωσαν επιδόσεις κάτω από τη διάμεσο στους κινηματογράφους αλλά πάνω από τη διάμεσο στο SVOD.

 

Μπορείτε να κατεβάσετε τις εκθέσεις:

«The impact of cinema admissions on SVOD usage” στο σύνδεσμο: https://rm.coe.int/the-impact-of-cinema-admissions-on-svod-usage-november-2024-j-a-tran/1680b3d37f

«Works on television in Europe 2023 data» στο σύνδεσμο: https://rm.coe.int/works-on-television-in-europe-2023-data-october-2024-g-fontaine/1680b3bea8

Την Οπτικοακουστική Οδηγία: AVMSD. “Directive (EU) 2018/1808 of the European Parliament and of the Council of 14 November 2018 amending Directive 2010/13/EU on the coordination of certain provisions laid down by law, regulation or administrative action in Member States concerning the provision of audiovisual media services (Audiovisual Media Services Directive) in view of changing market realities”, Official Journal of the European Union, 28 November, 2018. Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2018/1808/oj