2023/04/08 at 2:19 ΜΜ 06/04/2023 newsroom
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κυρίες και κύριοι, βρισκόμαστε στο Υπουργείο Εξωτερικών μαζί με τον κύριο Νίκο Δένδια.
Κύριε Δένδια, ευχαριστούμε πολύ που μας δεχθήκατε στο γραφείο σας και θα μιλήσουμε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ACTION 24.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία. Ούτως ή άλλως δεν είναι το γραφείο μου, είναι το γραφείο του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πριν από λίγες ώρες, κύριε Δένδια, επιστρέψατε από τις Βρυξέλες από τη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Είδαμε ένα ιδιαίτερα θερμό κλίμα ανάμεσα σε εσάς και στον Τούρκο ομόλογό σας.
Μετά από αυτή τη σύντομη συνομιλία, που είδαμε να έχετε και μπροστά στις κάμερες, μετά τη διπλωματία των σεισμών φαίνεται πως έχουμε περάσει στα ήρεμα νερά στο Αιγαίο.
Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπήρξε μια αλλαγή στην τουρκική στάση αμέσως μετά την επίσκεψή μου στην Αντιόχεια, λίγες μέρες μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία.
Να σας πω ένα απλό παράδειγμα. Παλαιότερα, κάθε μέρα υπήρχαν υπερπτήσεις, παραβιάσεις του εναέριου χώρου, των χωρικών υδάτων. Όλο αυτό το διάστημα, από την ημέρα εκείνη, δεν έχει καταγραφεί οποιαδήποτε παραβίαση.
Και κάτι παραπάνω, δεν υπάρχει καν τουρκική πτητική δραστηριότητα στο Αιγαίο. Υπάρχει γενικά μια πλήρης αλλαγή της τουρκικής στάσης. Έχει αλλάξει τελείως η ρητορική.
Δεν εκτοξεύονται ούτε ύβρεις, ούτε απειλές, ούτε οτιδήποτε άλλο εναντίον της Ελλάδας. Και η Ελλάδα έχει πάντοτε πει ότι εφόσον υπάρχει το κατάλληλο κλίμα είναι διατεθειμένη και να προσέλθει σε διάλογο και να φερθεί με τον ανάλογο τρόπο.
Αυτό είναι που συμβαίνει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχε βοηθήσει η διεθνοποίηση του ελληνοτουρκικού ζητήματος, των τουρκικών προκλήσεων από την πλευρά της Ελλάδας ή ενδεχομένως και οι σύμμαχοι της χώρας μας, όπως και με την αναβάθμιση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, να έχουν συνετελέσει στο να φτάσουμε στα ήρεμα νερά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θέλω να σας πω ότι εγώ θεωρώ, κατ’ αρχάς, ότι η Τουρκία, με τη συμπεριφορά αυτή, αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα την ώρα της ανάγκης της τουρκικής κοινωνίας επέλεξε, χωρίς να ζητήσει το οποιοδήποτε γεωπολιτικό αντάλλαγμα και χωρίς να λάβει υπόψη της όλα τα προηγούμενα, να σταθεί πλάι στον τουρκικό λαό. Αυτό θεωρώ ότι εκτιμήθηκε από την τουρκική ηγεσία.
Από εκεί και πέρα, στο ευρύτερο πλαίσιο των σχέσεων, βεβαίως η Ελλάδα προσπάθησε όλα αυτά τα χρόνια να δώσει μια σαφή εικόνα στην διεθνή κοινότητα, στους συμμάχους μας, στους φίλους μας, σε όσους ήθελαν να μας ακούσουν για την αιτία και τη φύση των διαφορών μας με την Τουρκία.
Νομίζω ότι αυτή η προσπάθεια υπήρξε πετυχημένη. Τώρα σε ποιό βαθμό η τουρκική ηγεσία το έλαβε αυτό υπόψη της, αυτό εγώ δεν μπορώ να το ξέρω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί το ερώτημα είναι αν εμπιστευόμαστε αυτή τη στροφή της Τουρκίας. Είπατε και εσείς αρκετά περιστατικά που είχαμε πριν τους σεισμούς.
Εγώ θα επισημάνω τη ρητορική που έχει αναπτυχθεί από την πλευρά της Τουρκίας ότι θα πετάξουν τους Έλληνες στη θάλασσα. Είχαμε ακούσει το «θα έρθουμε ένα βράδυ». Βλέπαμε χάρτες με ελληνικά νησιά σχεδόν καθημερινά στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.
Άρα υπάρχει εμπιστοσύνη αυτή την ώρα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η εμπιστοσύνη αναπτύσσεται με τον καιρό. Αλλά δεν μπορώ παρά να υπογραμμίσω ότι αυτή η τεράστια αλλαγή είναι απολύτως καλοδεχούμενη από την ελληνική πλευρά.
Και ξαναλέω, δεν ήταν η ελληνική πλευρά η οποία είχε εκφράσει απειλές ή διεκδικήσεις.
Κατά συνέπεια, όταν εμείς βλέπουμε την Τουρκία να αφίσταται του προηγούμενου παραδείγματος και να δημιουργεί ένα νέο παράδειγμα απόπειρας φιλικών σχέσεων με όλες τις χώρες της περιοχής και με την Ελλάδα αυτό είναι κάτι το οποίο θέλουμε να πιστέψουμε ότι είναι ειλικρινές.
Δεν είμαστε αφελείς, αν με ρωτάτε. Ήδη έχω πει επανειλημμένως ότι όλα θα κριθούν μετά τις τουρκικές εκλογές. Εκεί θα δούμε ποιές είναι οι προθέσεις της τουρκικής κυβέρνησης που θα προκύψει από την κρίση του τουρκικού λαού και πώς θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε μπροστά.
Αλλά η Ελλάδα ιστορικά, εθνικά, πάντοτε έχει υπογραμμίσει ότι εφόσον η Τουρκία τείνει χείρα φιλίας προς την Ελλάδα, η Ελλάδα θα ανταποκριθεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιας και αναφερθήκατε στις τουρκικές εκλογές οι κάλπες εκεί θα στηθούν περίπου σε 45 μέρες από σήμερα. Παρατηρούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις που έχουν διαμορφωθεί στο εσωτερικό της Τουρκίας με τον συνασπισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Και θέλω να σας ρωτήσω αν τελικά ο τουρκικός λαός επιλέξει να φύγει ο Ερντογάν από την εξουσία αυτό τι μπορεί να σημαίνει για την Ελλάδα; Διότι ενδεχομένως γνωρίζουμε το πως κινείται ο Τούρκος Πρόεδρος όλα αυτά τα χρόνια, εκτιμάτε ότι αν κερδίσει τελικά η αντιπολίτευση, μπορούμε να πάμε σε κάποια μονοπάτια τα οποία μπορεί να είναι λίγο πιο αχαρτογράφητα για τη χώρα μας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω. Κατ’ αρχάς, εμείς, ως ελληνική κυβέρνηση, ο καθένας μας ως πολίτης και ως άνθρωπος έχει κάθε δικαίωμα να έχει σκέψεις, προτιμήσεις, αντιπάθειες, συμπάθειες. Η ελληνική κυβέρνηση, όμως, και προφανώς και ο Υπουργός Εξωτερικών, δεν έχει κανένα δικαίωμα να εκφράζει άποψη για τις εκλογές σε μία γειτονική χώρα.
Η Ελλάδα κρίνει τις κυβερνήσεις των χωρών από αυτά τα οποία λένε και αυτά τα οποία πράττουν. Σχετικά με την αντιπολίτευση, η τουρκική αντιπολίτευση έχει πει πράγματα ίσως και χειρότερα από αυτά που έχει πει ο Πρόεδρος Ερντογάν.
Θυμηθείτε ότι όταν ο Πρόεδρος Ερντογάν είπε κάτι για τα νησιά, η αντιπολίτευση δεν του είπε τι είναι αυτά που λες. Του είπε ότι τα λες, αλλά δεν τα κάνεις.
Κατά συνέπεια, δεν έχουμε ψευδαισθήσεις. Ξέρουμε πολύ καλά τι έχει λεχθεί, αλλά, ξαναλέω, οι εκλογές μπορούν να επιτρέψουν πάντα ένα καινούργιο ξεκίνημα. Η Ελλάδα είναι έτοιμη, επαναλαμβάνω, απολύτως έτοιμη να ανταποκριθεί σε μία χείρα φιλίας που εκτείνεται από την άλλη πλευρά του Αιγαίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πριν φτάσουμε στις εκλογές στην Τουρκία, όμως, θέλω να σας ρωτήσω αν στο μεσοδιάστημα ενδεχομένως να υπάρξει και μία συνάντησή σας με τον κύριο Τσαβούσογλου, μετά και την σύντομη συνομιλία που είχατε στις Βρυξέλες.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν απαιτηθεί, αυτή τη στιγμή είναι απολύτως ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας. Βεβαίως πηγαίνουμε προς τις εκλογές, δεν είναι τώρα η στιγμή για να υπάρξει ευρεία συζήτηση. Αυτό είναι κάτι που θα ακολουθήσει την κρίση των κοινωνιών και των δύο χωρών.
Όμως, αυτό που είναι σημαντικό, είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αυτά τα κανάλια επικοινωνίας που μπορούν να επιτρέψουν στις χώρες μας να πάνε προς τις εκλογές, όπως είπατε πολύ καλά προηγουμένως, με ήρεμα νερά. Κάτι που, για να είμαστε ειλικρινείς, εδώ και κάποιους μήνες ήταν το απολύτως ζητούμενο. Ψάχναμε να δούμε πώς θα μπορούσαμε να καταφέρουμε κάτι τέτοιο και ανησυχούσαμε πάρα πολύ για το μεσοδιάστημα μεταξύ των πιθανών δύο εκλογών στην Ελλάδα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα, υπάρχει το λεγόμενο κόκκινο τηλέφωνο που λέμε όλοι εμείς οι πολίτες, ανάμεσα σε εσάς και τον κύριο Τσαβούσογλου, δηλαδή μπορεί να σηκώσει ο Νίκος Δένδιας το τηλέφωνο και να πάρει τον κύριο Τσαβούσογλου σε περίπτωση που συμβεί το οτιδήποτε ή απασχολήσει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν είναι καθόλου κόκκινο, είναι το κινητό μου. Έχουμε μία τέτοια σχέση που επιτρέπει να τον καλέσω οποιαδήποτε στιγμή και είμαι βέβαιος ότι θα ανταποκριθεί αμέσως. Άλλωστε έχει συμβεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχει συμβεί το τελευταίο χρονικό διάστημα και μετά τους σεισμούς;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κοιτάξτε, θέλω να είμαι ειλικρινής. Πάντοτε διατηρούσα μία επαφή εγώ με τον κύριο Τσαβούσογλου, δεν έχω κρύψει από την ελληνική κοινωνία ότι τον ξέρω 17 χρόνια και τον ξέρω καλά. Άρα πάντοτε υπήρχε μία δυνατότητα επικοινωνίας.
Αλλά όταν, βεβαίως, κατά ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ευρύ χρονικό διάστημα, οι εντολές από τον Αρχηγό του κράτους ήταν καμία επικοινωνία, ο κύριος Τσαβούσογλου είναι μέλος της τουρκικής κυβέρνησης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα, κύριε Δένδια, κλείνετε τέσσερα χρόνια ως Υπουργός Εξωτερικών…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σχεδόν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σχεδόν τέσσερα χρόνια ως Υπουργός Εξωτερικών.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πολύς καιρός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι η πιο δύσκολη στιγμή που αντιμετωπίσατε; Ποια είναι η στιγμή που ενδεχομένως να βρεθήκαμε κοντά σε ένα θερμό επεισόδιο, για παράδειγμα, με την Τουρκία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το καλοκαίρι του 2020 ήταν πάρα πολύ δύσκολο. Ήταν πάρα πολύ δύσκολο για όλους τους Έλληνες, ήταν πάρα πολύ δύσκολο για τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, για την ηγεσία τους, ήταν πάρα πολύ δύσκολο και για εμένα.
Δεν έχει έννοια να θυμίσω επεισόδια ή να αποκαλύψω επεισόδια, γιατί άλλα είναι γνωστά, άλλα δεν είναι γνωστά, πάντως η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν φορές που φτάσαμε πολύ κοντά σε σημείο, να πούμε, μη επιστροφής.
Παρά ταύτα, χάρη στους σώφρονες χειρισμούς και από τις δύο πλευρές, αποφεύχθηκαν τα χειρότερα και είμαστε σήμερα εδώ που είμαστε.
Αυτό που είναι, νομίζω, πάρα πολύ σημαντικό, είναι να μην επανέλθουμε σε εκείνο το διάστημα. Νομίζω είναι καλό, όλοι, όσο μπορούμε, να το ξεχάσουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήταν ένα δύσκολο καλοκαίρι το 2020.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ήταν μία πολύ δύσκολη περίοδος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολύ δύσκολο καλοκαίρι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πολύ δύσκολο καλοκαίρι.
{…….}
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Προφανώς, αλλά επειδή έχω ακούσει πολλές φορές τον Πρωθυπουργό να μιλάει για το βαθύ κράτος, αν τελικά θα έπρεπε να είχαν γίνει κινήσεις την τελευταία τετραετία τουλάχιστον για να χτυπηθεί αυτό το μεγάλο τέρας που λέγεται βαθύ κράτος στη χώρα μας, γι’ αυτό το ρώτησα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: {…} Αν με ρωτάτε για το συγκεκριμένο Υπουργείο, γιατί για αυτό λογοδοτώ, εμείς έχουμε κάνει μια τεράστια προσπάθεια πλήρους αλλαγής της φύσης και της λειτουργίας αυτού του Υπουργείου. Αυτό θα χρειαστεί άλλα τρία χρόνια.
Θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει πιο γρήγορα; Φοβούμαι να πω όχι ιδιαίτερα. Γιατί; Διότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από αυτή την προσπάθεια είχε ανάγκη την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, κάτι που δεν ήταν στο DNA αυτού του Υπουργείου.
Είναι η πρώτη φορά που αυτό το Υπουργείο απορροφά πάρα πολλά ευρωπαϊκά χρήματα, στην προσπάθειά του να αλλάξει τη φύση του και τον τρόπο που εξυπηρετεί την ελληνική κοινωνία και τα συμφέροντά της.
Προσπαθεί να ενσωματώσει την οικονομική διπλωματία, προσπαθεί να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργούν οι Υπηρεσίες, προσπαθεί να τις ψηφιοποιήσει όλες και να έχει σε πραγματικό χρόνο πλήρη αντίληψη όλων των δεδομένων. Έχει ήδη αρχίσει στρατηγικό σχεδιασμό, ώστε η χώρα να έχει έναν μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Όλα αυτά για να γίνουν χρειαζόταν χρηματοδότηση, άρα είναι δύσκολο να πω ότι θα μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο γρήγορα. Βεβαίως, όμως, πάντα υπάρχει το καλύτερο και δεν διεκδικώ με κανέναν τρόπο την άποψη ότι εδώ υπήρξαμε τέλειοι.
Όμως διεκδικώ να έχω καλή απολογία απέναντι στην ελληνική κοινωνία και να πω ότι εδώ έγινε μια έντιμη προσπάθεια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κλείνοντας κύριε Δένδια, επειδή είπατε ότι χρειάζονται άλλα τρία χρόνια για να υλοποιηθεί το έργο, τουλάχιστον όπως το έχετε κι εσείς στο μυαλό σας σε αυτό..
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σε αυτό το Υπουργείο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε αυτό το Υπουργείο μιλάμε πάντα, αν δηλαδή κερδίσει η Νέα Δημοκρατία, θα σας ξαναβρούμε σε αυτό το γραφείο που σας επισκεπτόμαστε σήμερα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό αφορά τον Πρωθυπουργό. Όπως σας είπα και προηγουμένως, αυτό δεν είναι το γραφείο μου, είναι το γραφείο του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ως Υπουργός Εξωτερικών, δηλαδή, δεν έχει κλείσει ο κύκλος, όπως τον έχετε στο μυαλό σας για το πώς πρέπει να κινηθεί η ελληνική διπλωματία; Από την προσωπική σας πλευρά μιλάω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει συγκεκριμένες προκλήσεις, στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί μετά τις εκλογές. Το ένα αφορά στις σχέσεις με την Τουρκία, το άλλο αφορά στην ολοκλήρωση της εκστρατείας για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, είμαστε πολύ κοντά πια.
Και υπάρχουν οι άλλες δύο εκστρατείες που αφορούν στο Συμβούλιο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, την Προεδρία της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και την επικοινωνία με χώρες και χώρους, γεωγραφικούς χώρους με τους οποίους δεν προλάβαμε.
Αναφέρομαι σε ένα κομμάτι του Ειρηνικού, Αυστραλία, Ινδονησία, Νέα Ζηλανδία, μικρότερες χώρες της περιοχής, Φιλιππίνες και σε ένα κομμάτι της Αφρικής, αναφέρομαι στην Ανατολική Αφρική, με τη Δυτική έχουμε ήδη προχωρήσει αρκετά.
Αυτά είναι πράγματα που πρέπει να γίνουν, ώστε να δημιουργηθεί μια ολιστική προσέγγιση και να υπάρχει μια ολιστική αντίληψη για την εξωτερική πολιτική της χώρας. Να μην είμαστε εγκλωβισμένοι εσαεί στα ελληνοτουρκικά.
Και, επίσης, έχουμε ένα πολύ σημαντικό ρόλο να παίξουμε στα Βαλκάνια, στον Διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στη νέα πραγματικότητα στο Μαυροβούνιο. Όλα αυτά είναι προκλήσεις που η χώρα θα βρει μπροστά της. Τώρα το ποιός θα τις χειριστεί, αυτό είναι επιλογή του Πρωθυπουργού, τον οποίο θα επιλέξει ο ελληνικός λαός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Δένδια, σας ευχαριστούμε πολύ που μας δεχθήκατε σήμερα στο γραφείο σας, στο γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργού Εξωτερικών. Ευχαριστούμε πολύ που ήσασταν στο κεντρικό δελτίο του Action 24.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ ευχαριστώ θερμά, να είστε καλά.