2024/08/20 at 9:08 ΠΜ 20/08/2024 newsroom
Κατά την τελευταία δεκαπενταετία , το αμερικανικό ερευνητικό κέντρο, Pew Research Center, έχει διεξάγει έρευνες με επίκεντρο τη θρησκεία σε όλο τον κόσμο. Μια ερώτηση που έχει θέσει σε κάθε μία από αυτές τις έρευνες είναι “Πόσο σημαντική είναι η θρησκεία στη ζωή σας;”. Μια άλλη ερώτηση που έχει θέσει επανειλημμένα είναι “Πόσο συχνά προσεύχεστε;”. Χρησιμοποιώντας αυτές τις ερωτήσεις, βλέπει κανείς ένα σε γενικές γραμμές παρόμοιο μοτίβο στις 102 χώρες και εδάφη που ερευνήσαν στο Pew μεταξύ 2008 και 2023.
Οι περιοχές που είναι πιο θρησκευόμενες με βάση αυτές τις μετρήσεις τείνουν να βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την περιοχή της Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής. Τα μέρη που είναι λιγότερο θρησκευόμενα τείνουν να βρίσκονται στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία. Φυσικά, υπάρχουν διαστάσεις της πνευματικότητας που δεν καταγράφουν αυτές οι δύο ερωτήσεις της έρευνας, όπως έχουμε διερευνήσει σε περιφερειακές έρευνες.
Σημασία της θρησκείας σε όλο τον κόσμο Οι άνθρωποι στην υποσαχάρια Αφρική είναι συνήθως από τους πιο πιθανούς που δηλώνουν ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική στη ζωή τους. Τουλάχιστον το 90% των ενηλίκων δηλώνουν κάτι τέτοιο στη Σενεγάλη, το Μάλι, την Τανζανία, τη Γουινέα-Μπισάου, τη Ρουάντα και τη Ζάμπια. Αντίθετα, οι άνθρωποι σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι από τους λιγότερο πιθανούς να πουν ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική στη ζωή τους. Στην Εσθονία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Δανία, την Ελβετία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σουηδία, τη Λετονία και τη Φινλανδία, 10% ή λιγότεροι ενήλικες δηλώνουν κάτι τέτοιο.
Το μοτίβο στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία δεν είναι τόσο συνεπές όσο στην υποσαχάρια Αφρική και την Ευρώπη. Οι ενήλικες σε ορισμένα μέρη αυτής της περιοχής είναι από τους πιο πιθανούς παγκοσμίως να δώσουν μεγάλη σημασία στη θρησκεία. Η Ινδονησία, για παράδειγμα, όπου σχεδόν όλοι οι ενήλικες λένε ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική στη ζωή τους. Αλλά πολύ μικρότερα ποσοστά στη Σιγκαπούρη (36%) και το Βιετνάμ (26%) δίνουν αυτή την απάντηση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 42% των ενηλίκων δηλώνουν ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική στη ζωή τους. Αυτό είναι κάτω από τη διάμεση τιμή του 55% της 102ης θέσης. Ποσοστά καθημερινής προσευχής σε όλο τον κόσμο.
Οι Λατινοαμερικανοί είναι από τους πιο πιθανούς στον κόσμο που δηλώνουν ότι προσεύχονται καθημερινά. Τόσο στη Γουατεμάλα όσο και στην Παραγουάη, το 82% των ενηλίκων δηλώνουν κάτι τέτοιο, όπως και το 78% στην Κόστα Ρίκα και την Ονδούρα. Εν τω μεταξύ, σε κανένα μέρος της έρευνας στην Ανατολική Ασία, πάνω από το 21% των ενηλίκων δηλώνουν ότι προσεύχονται καθημερινά. Αυτό περιλαμβάνει το 13% των ανθρώπων στο Χονγκ Κονγκ και το 19% στην Ιαπωνία.
Οι ενήλικες στις ΗΠΑ βρίσκονται στη μέση των 102 χωρών και εδαφών που αναλύθηκαν όσον αφορά τα ποσοστά καθημερινής προσευχής. Περίπου το 45% των Αμερικανών δηλώνουν ότι προσεύχονται καθημερινά, το οποίο είναι σχεδόν ταυτόσημο με το μέσο όρο των 102 χωρών που είναι 46%.
Η πολυπλοκότητα της μέτρησης της θρησκευτικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ρωτώντας τους ανθρώπους για τη σημασία της θρησκείας στη ζωή τους και για το πόσο συχνά προσεύχονται μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό παράθυρο στη θρησκευτικότητά τους. Αλλά αυτές οι ερωτήσεις λειτουργούν καλύτερα σε ορισμένα μέρη από ό,τι σε άλλα. Αυτές οι δύο μετρήσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμες σε μέρη όπου κυριαρχούν οι μονοθεϊστικές θρησκείες – ο Ιουδαϊσμός, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ -, επειδή η προσευχή και οι επίσημες θρησκευτικές οργανώσεις είναι κεντρικής σημασίας σε αυτές τις παραδόσεις.
Σε άλλες χώρες του κόσμου, οι ερευνητές έπρεπε να κάνουν πρόσθετες ερωτήσεις για να καταγράψουν βασικές πτυχές της θρησκευτικής ή πνευματικής παρατήρησης. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η έρευνά του 2023 για τις κοινωνίες της Ανατολικής Ασίας και το γειτονικό Βιετνάμ. Πριν από αυτή την έρευνα, οι ερευνητές συμβουλεύτηκαν εμπειρογνώμονες από την περιοχή για να θέσουν ερωτήσεις που θα αξιοποιούσαν τις πιο σχετικές πτυχές της πνευματικότητας. Διεξήγαν επίσης ποιοτική έρευνα στην Ιαπωνία και την Ταιβάν για να διασφαλίσουν ότι ακολουθούσαν τη σωστή προσέγγιση. Η έρευνα διαπίστωσε ότι ενώ λίγοι Ασιάτες θεωρούν τη θρησκεία πολύ σημαντική στη ζωή τους ή προσεύχονται καθημερινά, πολλοί άνθρωποι σε όλη την περιοχή έχουν θρησκευτικές ή πνευματικές πεποιθήσεις και συμμετέχουν σε παραδοσιακές τελετουργίες. Για παράδειγμα, πολλοί Ασιάτες της Ανατολικής Ασίας συμμετέχουν σε τελετουργίες για να τιμήσουν τους προγόνους τους.
Οι ερευνητές έθεσαν επίσης προσαρμοσμένες, πολιτισμικά σχετικές ερωτήσεις στην έρευνά τους για το 2019-20 σε σχεδόν 30.000 ενήλικες στην Ινδία. Για παράδειγμα, η εν λόγω έρευνα διαπίστωσε ευρεία προσκόλληση σε διατροφικές επιλογές που σχετίζονται με τη θρησκεία. Διαπίστωσαν ότι το 92% των Τζαΐν είναι χορτοφάγοι και το 67% των Τζαΐν της Ινδίας απέχουν επίσης από την κατανάλωση λαχανικών με ρίζες. Μεταξύ όλων των Ινδών ενηλίκων, μόνο οι μισοί περίπου δήλωσαν ότι θα έτρωγαν ποτέ στο σπίτι κάποιου του οποίου η θρησκεία έχει διαφορετικούς κανόνες σχετικά με το φαγητό.
Η μέτρηση της θρησκευτικότητας και πνευματικότητας στο μέλλον
Η πρόσφατη έρευνα του Pew στην Ανατολική Ασία και το Βιετνάμ σηματοδοτεί για τους ερευνητές σε μεγάλο βαθμό το τέλος των εξατομικευμένων, ανά περιοχή, ερευνών για τη θρησκευτικότητα και την πνευματικότητα. Όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές «αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τελειώσαμε με την έρευνα για τη θρησκεία σε όλο τον κόσμο. Βασιζόμενοι σε όσα μάθαμε, σχεδιάζουμε τώρα να διεξάγουμε έρευνες σε 30 ή περισσότερες χώρες ταυτόχρονα. Με την ταυτόχρονη διεξαγωγή ερευνών σε χώρες της Ασίας, της Αφρικής, της Ευρώπης και της Αμερικής, μπορούμε να αποκτήσουμε μια συγκριτική κατανόηση της πνευματικότητας σε όλο τον κόσμο».
Καθώς διενεργούνται έρευνες στις ίδιες χώρες με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να επαναληφθούν ορισμένες ερωτήσεις για να καταγραφεί πώς τα διάφορα μέρη, περιοχές και χώρες του κόσμου αλλάζουν – ή δεν αλλάζουν – θρησκευτικά. Αυτή η νέα προσέγγιση θα στους ερευνητές, όπως υποστηρίζουν, επιτρέψει να θέσουν ερωτήσεις σε όλο τον κόσμο που αρχικά είχαν σχεδιαστεί για μια συγκεκριμένη περιοχή.