2025/01/29 at 7:23 ΜΜ 29/01/2025 newsroomΤην Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου εγκαινιάζεται με την ευγενική παραχώρηση του χώρου της D.N.A Sequence, Βασιλίσσης Σοφίας 57, η έκθεση χαρακτικής “ΣΙΩΠΗΛΕΣ (ΑΠΟ)ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ” της χαράκτριας Χαράς Δημακάκου.
Η Χαρά Δημακάκου ενταγμένη στις φόρμες του αφαιρετικού εξπρεσιονισμού σχεδιάζει στα έργα της κύκλους ιδεών που πηγάζουν από την αδρότητα της γραμμής στη χάραξη. Η σημερινή εποχή, ο κατακερματισμός, το βίωμα, η πραγμάτωση, ολόκληρη η ύπαρξη μας είναι μια γραμμή που ακολουθούμε. Εννοιολογικά υπαρκτή σε νοητό ή πραγματικό επίπεδο. Στη γεωμετρία η γραμμή, εδώ στη χάραξη, χαρακτηρίζει τα σχήματα, τα σημεία που κινούνται στο χώρο και κατ’ επέκταση στο χρόνο. Ανάλογα το σημείο η διαδρομή μεταλλάσσεται από ευθεία σε καμπύλη, σε τεθλασμένη και σε οτιδήποτε η φαντασία μπορεί να ταξιδέψει. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο οι “Σιωπηλές (Από) Συνθέσεις” απεικονίζουν με την ελεγεία του φανταστικού την ιδιαιτερότητα της κίνησης του συναισθήματος. Τους εγκλεισμούς και τις φυγές. Τα κλειστά και τα ανοιχτά κυκλώματα. Τα “οξύμωρα” σχήματα, τα έντονα χρώματα, η αφαιρετικότητα γίνονται η εμμονική έκφραση της εικαστικού που την καθηλώνει και την απελευθερώνει ταυτόχρονα από το ίδιο της το βάρος. Είναι η αποτύπωση των βαθύτερων συναισθημάτων και σκέψεων της.
η έκθεση είναι “ευγενική παραχώρηση του χώρου της D.N.A. Sequence Βασιλίσσης Σοφίας 57
Ο δυναμικός και αισιόδοξος εξπρεσιονισμός της Χαράς
Δημακάκου
Ένα φωτεινό χαμόγελο το οποίο μας χαρίζει σε κάθε ευκαιρία η Χαρά, δεν μας
προδιαθέτει για το είδος της τέχνης της. Δυσκολεύεται λοιπόν κανείς να πιστέψει, εφ’
όσον δεν την γνωρίζει καλά, ότι αυτή η χαράκτρια με την χαρούμενη διάθεση και την
συνέπεια στην φιλία και την συνεργασία είναι ταγμένη στον εξπρεσιονισμό!
Ο εξπρεσιονισμός αναπτύχθηκε για να εκφράσει την αντίθεση με το καθιερωμένο, το
εύκολα κοινά αποδεκτό, τον συμβιβασμό με αυτά που προσλαμβάνουμε επιφανειακά και
αβασάνιστα. Έτσι είναι εύλογο να περιμένουμε από τον εξπρεσιονιστή καλλιτέχνη μια
ψυχική ένταση, μια μελαγχολία, μια απαισιοδοξία και αγωνία που τον κάνει να
παραμορφώνει τις μορφές και τα σχήματα, να χρησιμοποιεί έντονα και αφύσικα χρώματα
και να δημιουργεί ένα περιβάλλον όχι εύκολα κατανοητό από τον κλασσικό φιλότεχνο.
Η Χαρά Δημακάκου όμως είχε τον εξπρεσιονισμό μέσα της. Μόλις απέκτησε αρκετά
εφόδια για να εκφρασθεί εικαστικά, αυτός ήταν ο μόνος και προδιαγεγραμμένος δρόμος
στην τέχνη της. Χρειάσθηκε ίσως μια καίρια ώθηση από την εμπνευσμένη και αγαπημένη
Δασκάλα της στην Χαρακτική, την Τζένη Μαρκάκη. Απόλυτα φυσιολογικό, στα πρώτα
αβέβαια συχνά βήματα, να διστάζει κανείς ιδίως όταν ο δρόμος που θέλει να επιλέξει δεν
είναι και ο πιο συνηθισμένος, ο πιο βατός! Έτσι και έγινε το πρώτο βήμα και από τότε δεν
ξέφυγε ποτέ. Το μαρτυρούν τα έργα της που αντανακλούν ειλικρίνεια και συνέπεια!
Στο σημείωμα που συνοδεύει το βιογραφικό της η Χαρά εξηγεί πως τα συναισθήματα και
οι σκέψεις της, η θεώρηση του εξωτερικού κόσμου, η επίδραση της σημερινής κοινωνίας,
όλα αυτά αποτυπώνονται στα έργα της με εργαλεία τις αδρές γραμμές στην χάραξη, την
γεωμετρία και την παραμόρφωση των εικόνων. Γίνεται εύκολα φανερό ότι η πρόθεσή της
είναι ειλικρινής και το αποτέλεσμα είναι η συνέπεια στις αρχές της σε όλη την διάρκεια
της καλλιτεχνικής της πορείας και εξέλιξης. Στα έργα της λοιπόν δεν θα βρούμε
περίτεχνες και πιστές απεικονίσεις της πραγματικότητας. Θα βρούμε πρόσωπα
παράξενα, παραμορφωμένα, σώματα κερματισμένα, άμορφα συμπλέγματα που
συντίθενται και αποσυντίθενται, σαν να αποζητούν την φυγή, αλλά την φοβούνται κιόλας!
Το χρώμα είναι βασικό στοιχείο στον τρόπο έκφρασης της Χαράς, χωρίς βέβαια να
αποκλείεται και το αμιγώς άσπρο – μαύρο. Χρώματα όμορφα, έντονα, λαμπερά, χωρίς
τονικότητες, αλλά μερικές φορές να σβήνουν εκεί που τελειώνει το ένα και αρχίζει το
άλλο. Διαλεγμένα και δουλεμένα με επιμονή μέχρι το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τοποθετημένα σε καίρια σημεία του θέματος, δίνουν τον τόνο στο σύμπλεγμα των
υπόλοιπων ασπρόμαυρων μορφών, σαν ένας μαέστρος της Χαρακτικής και μερικές
φορές δίνουν και τον τίτλο.
Ο τίτλος δεν λείπει ποτέ από έργο της Χαράς Δημακάκου και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο
με την συνέπεια ως προς εκείνους στους οποίους απευθύνεται. Σχεδόν πάντα
ευρηματικός, αποτελεί και έναν μοχλό για να ανοίξουν καλύτερα οι πόρτες του
χαρακτικού έργου σε άλλες διαστάσεις, προεκτάσεις, στο όνειρο! Έτσι τα πρόσωπα
μπορεί να ονομάζονται “Ο Σωτήρας (Le Sauveur)”, “Τιτάνιος”, “Πεταλούδας”, “Πράσινος”,
“Παράξενος (Weird)”, “Τραγ-ωδός” αλλά και παλαιότερα είχαμε τον “Άγιο Τ(ρελό)”, τον
“Αιώνιο Επισκέπτη”, την “Μελλοντική γυναίκα”. Έχουμε επίσης την “Χρησιμότητα
(Usefulness)”, την ”Κανάτα του Ποιητή”, την “Χρωματιστή σιωπή του δάσους”, τα
“Προσωπεία”, τον “Σιωπηλό καθρέφτη”,τις “Ιερές μορφές”, την σειρά των “Συνθετικών”,
τα “Pop up Moments”. Υπάρχει βέβαια ένα μικρό πρόβλημα στον, κατά τα άλλα κομψό,
γραφικό χαρακτήρα της Χαράς, που όμως μπορεί εύκολα να ξεπερασθεί με την βοήθεια
ειδικού γραφολόγου!
Αντίθετα με την εντύπωση της πρώτης ματιάς, τα έργα της Χαράς Δημακάκου βασίζονται
σε επιμελημένα σχέδια. Το σχέδιο είναι από τα πλεονεκτήματά της. Μπορεί να γίνει
οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή και να περιμένει να χαραχθεί. Έτσι τα έργα πολύ
σπάνια είναι αφηρημένα. Η Χαρά συνομιλεί με τα έργα, τους δίνει νόημα και με την σειρά
τους αυτά κάτι έχουν να μας πουν. Πιστεύει στην αφαίρεση, αλλά όχι ιδιαίτερα στον
αφηρημένο εξπρεσιονισμό. Ακόμη και η σειρά “Συν”, “Θετικό”, “Συνθετικό”, “Συνθετικό Ι”
και “Συνθετικό ΙΙ”, που εκ πρώτης όψεως φαίνονται τελείως αφηρημένα, κάτι έχει να πει
αν ιδωθεί με κάποιο τρόπο.
Στον ελληνικό χώρο και στην ελληνική παράδοση της Χαρακτικής παρόμοια έργα δεν
έχουμε συναντήσει και είμαι σε θέση αυτό να το γνωρίζω. Δεν μπορώ να έχω την ίδια
βεβαιότητα για τον διεθνή χώρο, αλλά ίσως δεν έχει και σημασία. Πως όμως μπορείς να
“συνομιλήσεις” με τα ιδιαίτερα αυτά έργα; Εδώ θα χρησιμοποιήσω την προσωπική μου
εμπειρία. Με την πρώτη ματιά αφήνεις το έργο να σε αισθανθεί και να το αισθανθείς!
Γραμμές, μορφές, συμπλέγματα και χρώματα γίνονται ένα παιγνίδι και κατά κανόνα σου
δημιουργούν ένα αίσθημα πληρότητας και ευφορίας και δεν μπορώ να το εξηγήσω
άμεσα. Το πετυχαίνει αυτό πολύ έξυπνα η Χαρά και είναι ένα μήνυμα που θέλει να
μεταφέρει. Αρχίζεις να βλέπεις τις γραμμές, τα χρώματα που σχεδόν πάντα υπάρχουν
τονίζουν τις επιφάνειες και σχεδόν όλα τα έργα της Χαράς μπορείς να τα δεις και σαν
γλυπτά, άρα έχεις ήδη περάσει στην τρίτη διάσταση! Μετά διαβάζεις τον τίτλο και το πιο
πιθανό είναι ο τίτλος να σε “ταξιδέψει” και αυτή είναι η πύλη μιας τέταρτης διάστασης!
Αυτή λοιπόν η πολυδιάστατη συνομιλία είναι αν μη τι άλλο δυναμική, με την έννοια ότι
εμπρός στα μάτια σου εικόνες ορατές και αόρατες σχηματίζονται και σε παρακινούν να
δεις περισσότερο, να οραματιστείς, να ερμηνεύσεις. Όλο αυτό δεν είναι παρά αισιόδοξο,
γιατί είναι ζωντανό, σε ευχαριστεί και κάνει διάλογο μαζί σου. Αυτός λοιπόν είναι ο
δυναμικός και αισιόδοξος εξπρεσιονισμός της Χαράς Δημακάκου και είναι στο χέρι του
καθενός να τον εξερευνήσει και να τον αισθανθεί!
Γιώργος Ριζόπουλος
Ανατρέπων Μελετητής
Η εικαστικός Χαρά Δημακάκου είναι μια ενεργή σύγχρονη καλλιτέχνης, που ζει και εργάζεται στο
Κερατσίνι.
Συνηθίζει να τιτλοφορεί τα έργα της και αντλεί τα θέματά της από τη φαντασία της σε συνδυασμό με την
τρέχουσα καθημερινότητα. Όπως η ίδια χαρακτηριστικά αναφέρει, τα μεταβολίζει ως εικονικές μαρτυρίες μιας
αδιόρατης σκέψης, που αντανακλούν την αίσθηση του γινόμενου.
Λειτουργεί έξω από τα όρια της τυπικής αναπαράστασης και στην εργασία της συναντάται το εικαστικό
παρόν με το απώτερο παρελθόν.
Συχνά, ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει η χάραξη τα σχήματά της, παραπέμπει στις ελεύθερες φόρμες
που βρίσκονται στα κεραμικά αγγεία της προ-Μινωϊκής περιόδου, με ιδιαίτερη αναφορά στο ‘ρυθμό της Βασιλικής’
(Ιεράπετρα -ύστερη Νεολιθική περίοδος).
Παράλληλα, στις συνθέσεις της, οι οποίες διέπονται από καθαρές γραμμές, έντονα συμπαγή χρώματα με
συστηματική έλλειψη τονικής διαβάθμισης, αναγνωρίζονται εύκολα οι εξπρεσιονιστικές, αφαιρετικού χαρακτήρα,
ερευνητικοί δρόμοι του μοντερνισμού, όπως αναδύονται από το έργο του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη (Ελλάδα), του
γλύπτη Henry Moore (Αγγλία), αλλά και της ζωγράφου Saori Madokoro Akutagawa, (芥川(間所)紗織) (Ιαπωνία)
Τα έργα της χωρίς δεσμευτικές φωτιστικές προτάσεις, δέχονται το φως που «αντανακλάται» πάνω στη
σύνθεση, προερχόμενο από τα μάτια και τη διάθεση των θεατών.
Οι συνθέσεις της χαρακτηρίζονται από μια αρμονική συνύπαρξη αντιθέσεων. Συμπαγή σχήματα που
σχετίζονται ως αντίβαρο το ένα του άλλου, απλώνονται στο χαρτί της παρουσιάζοντας την εικόνα μιας εύθραυστης
ισορροπίας.
Δομεί τις χαράξεις της, υπό το κράτος μιας αρχιτεκτονικής λογικής, με έμφαση στο χώρο αναπνοής, τόσο
μεταξύ των έγχρωμων σχημάτων, όσο και γύρω από αυτά. Ως προς τη φόρμα και τη σύνθεση, στα χαρακτικά της
εμπεριέχεται μία αντίληψη κάτοψης ενός ρέοντος αστικού τοπίου. Το έργο της, ενσωματώνεται αρμονικά στην
τρέχουσα αντίληψη του τρόπου σκέψης του σύγχρονου κόσμου και συνομιλεί σε κοινή γλώσσα με το έργο άλλων
συγχρόνων της δημιουργών, όπως με τα μονοχρωματικά έργα της χαράκτριας Joanne Freeman ( Νέα Υόρκη), με τις
καμπύλες κενές γραμμές του ζωγράφου-χαράκτη Stefan Fabi (Ιταλία) και του επίσης ζωγράφου-χαράκτη Brent
Harris (Αυστραλία), με τη χρήση του κενού-μη κενού χώρου στη ζωγραφική του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Κοσμά
(Ελλάδα), καθώς και με την έρευνα γύρω από τη δόμηση, αποδόμηση & αναδόμηση της ανθρώπινης φιγούρας
όπως στο έργο του ζωγράφου Emad Shadzi (انسان نماهای عماد شادزی) (Ιράν).
Ο άνθρωπος, κατέχει μια διακριτή θέση στο σύνολο του έργου της, παρουσιασμένος με πολλαπλές μορφές
ή από πολλαπλές οπτικές συγχρόνως. Η φιγούρα, μοιάζει σα να ακολουθεί ένα παιχνίδι φόρμας, που διαγράφει μια
αόρατη σπείρα πριν καταλήξει στην τελική της θέση επάνω στην επιφάνεια του χαρτιού. Συχνά παρουσιάζονται
διάφορες πλευρές μιας μορφής, που μοιάζει σα να περιγράφει τα δεινά της προσωπικότητας και την ποικιλία των
σκέψεων και των ιδιοτήτων του καθημερινού ανθρώπου. Με γραμμές δανεισμένες από την εποχή της
μελανόμορφης αγγειογραφίας, όπου το σώμα ξεχώριζε σαφώς από το ανοιχτόχρωμο περιβάλλον του κεραμικού
αγγείου με σαφή όρια και χωρίς τονικές διαβαθμίσεις, η ανθρώπινη παρουσία, βρίσκεται παντού, διάχυτη σε όλα
της τα έργα.
Με τον τρόπο που σχεδιάζει αναδεικνύει τη φυσική οπτική σύνδεση και τις ομοιότητες μεταξύ φαινομενικά
άσχετων σχημάτων, όπως για παράδειγμα, τα φύλλα ή το σώμα των δέντρων και των λουλουδιών, με το πρόσωπο
2
και το κορμί ανθρώπου. Αυτός ο σχηματικός συσχετισμός, παραπέμπει σε αφρικανική τέχνη, σε ιερές μάσκες και
άλλα ξυλόγλυπτα τελετουργικά καλλιτεχνήματα καθώς και στα πρώτα βήματα του μοντέρνου σουρεαλιστικού
κινήματος των αρχών του 20ου αι.
Με τη χάραξή της, συνηθίζει να ορίζει περιγράμματα αφαιρετικών αλλά αναγνωρίσιμων μορφών (σώματα,
πρόσωπα, κορμιά, κεφαλές..) και συγχρόνως υπονοεί συναισθήματα και προηγούμενα -αόρατα πλέον- στάδια
αφήγησης. Έτσι καταφέρνει να γεννά ερωτήματα και απορίες μέσα στο νου των θεατών, ενώ παράλληλα διηγείται
σιωπηλές ιστορίες που πηγάζουν από τον άνθρωπο διαχρονικά.
Τι συναίσθημα άραγε μπορεί να κομίζει τα θραύσματα ενός γυναικείου κορμού, όπως στο «Συνθετικό» ή
τις «Ιερές μορφές Ι,ΙΙ,ΙΙ»;
Ας αποπειραθούμε μια ερμηνεία, με το θάρρος του φιλότεχνου θεατή:
Το σώμα αντιμετωπίζεται ως ένα κέλυφος που σπάει.. ως ένας μαγνήτης που μαγνητίζει τα χαμένα του
κομμάτια και συμπληρώνεται ξανά.. ως ένας πυρήνας που έλκει σχήματα και χρώματα από το περιβάλλον, και
ανασχηματίζεται βήμα-βήμα σε μία νέα σύνθεση.
Παρακολουθώντας βήμα το βήμα την καλλιτεχνική διαδικασία, βλέπουμε πώς τα φαινομενικά ξένα
στοιχεία, ενσωματώνονται με διαδοχικές κινήσεις στο σώμα εμπλουτίζοντάς το αρμονικά, χωρίς αυτό να χάνει
τίποτα από την αρχική του αύρα. Η σύνθεση αναπτύσσεται βήμα-βήμα με συμπληρώματα ανά στάδια, όπου το
κάθε βήμα, κάθε νέα προσθήκη προσθέτει νέα ισορροπία στη σύνθεση.
Το σώμα, ως ένα τραυματισμένο αγγείο, ένα θρυμματισμένο όστρακο που ανασυντίθεται, αφομοιώνοντας
στοιχεία (σχήματα, χρώματα και νοήματα) από το περιβάλλον. Μοιάζει με την εικονογράφηση της πλέον βασική
ζωικής διαδικασίας: της κοινωνικής ωρίμανσης.
Η εικαστικός, μας έχει συνηθίσει σε μια διαρκή εξέλιξη σκέψης, η οποία φανερώνεται με γενναιοδωρία στο
έργο της. Κρατά το ενδιαφέρον των θεατών σε εγρήγορση, κάτι που τη ωθεί δημιουργικά, διαμορφώνοντας μια
ζωντανή σχέση με τον φιλότεχνο κόσμο.
Η Α’ ατομική έκθεση της Χαράς Δημακάκου θα πραγματοποιηθεί 5-15 Φεβρουαρίου 2025, με την ευγενική
παραχώρηση του χώρου της D.N.A. Sequence, Βασιλίσσης Σοφίας 57.
Στα εγκαίνια της έκθεσης την Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2025, στις 17:30-20:00 θα μπορέσουμε να
συναντήσουμε την εικαστικό και να δούμε από κοντά τη νέα σειρά των έργων της.
Θεοδώρα Κοκκίνου
Εικαστικός – Μουσικός
Αθήνα 21 Ιαν 2025