2025/09/15 at 12:01 ΠΜ 15/09/2025 newsroom
Οι διαμαρτυρίες για την πολιτική διαφθορά και οι συνεχιζόμενες προσπάθειες ρύθμισης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν βυθίσει το Νεπάλ σε κατάσταση κοινωνικής αναταραχής. Με επικεφαλής κυρίως νεαρούς διοργανωτές και ακτιβιστές, οι διαδηλώσεις ξέσπασαν όταν η κυβέρνηση απαγόρευσε –και στη συνέχεια επανάφερε– την πρόσβαση σε δημοφιλείς πλατφόρμες όπως το WhatsApp, το Facebook και το YouTube, επειδή οι εταιρείες δεν είχαν καταχωρίσει τα προϊόντα τους σύμφωνα με νέο εθνικό νόμο. Τουλάχιστον 51 άτομα έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες τραυματίστηκαν κατά τις συγκρούσεις στην πρωτεύουσα Κατμαντού. Πέρα από το ζήτημα της πρόσβασης στις εφαρμογές, οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σε διαγενεακή σύγκρουση για το μέλλον της χώρας.
Ο πρωθυπουργός Σάρμα Όλι παραιτήθηκε σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια κατευνασμού της κρίσης. Οι επικριτές του κατηγόρησαν την κυβέρνησή του ότι «προσπαθεί να περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης» σε μια χώρα όπου η ελευθερία του λόγου «εκτιμάται ιδιαίτερα», σύμφωνα με τη New York Times. Το Νεπάλ διαθέτει γενικά «ισχυρό χώρο για διάλογο», την ώρα που παρόμοιες ελευθερίες έχουν «συρρικνωθεί» στις γειτονικές χώρες. Η κυβερνητική προσπάθεια ρύθμισης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, απαιτώντας από τις εταιρείες να «ορίσουν γραφείο ή σημείο επαφής στη χώρα», έχει «κριθεί ευρέως ως μέσο λογοκρισίας και τιμωρίας των αντιπάλων της κυβέρνησης που εκφράζουν τις διαμαρτυρίες τους στο διαδίκτυο», σύμφωνα με το Associated Press. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν επίσης την κυβέρνηση ότι επιχειρεί να «περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης και να παραβιάσει θεμελιώδη δικαιώματα» με τη νομοθεσία αυτή.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, υποστηρίζει πως δεν «απαγορεύει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», αλλά προσπαθεί να τα «ευθυγραμμίσει με τη νεπαλική νομοθεσία», σύμφωνα με το BBC. Η εξήγηση αυτή δεν έπεισε πολλούς Νεπαλέζους, οι οποίοι «ακολούθησαν το κάλεσμα των διαδηλωτών που αυτοαποκαλούνται Γενιά Ζ» και συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο στην Κατμαντού τη Δευτέρα. Εκεί, οι αρχές έκαναν χρήση βίας, συμπεριλαμβανομένων «υδροβόλων, γκλομπ και πλαστικών σφαιρών», με αποτέλεσμα να σημειωθούν διψήφιος αριθμός θανάτων, σύμφωνα με το δίκτυο.
«Στον πυρήνα» των αιτημάτων των διαδηλωτών «βρίσκεται η απαίτηση για κράτος δικαίου, όπου η δικαιοσύνη, η λογοδοσία και η αμεροληψία υπερισχύουν της ευνοιοκρατίας και της διαφθοράς», δήλωσε ο Γιογκ Ρα Λαμιχάν, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ποκχάρα, στο Al Jazeera.
Ειδικοί προειδοποίησαν την κυβέρνηση ότι οι βίαιες συγκρούσεις της Δευτέρας ήταν «έκρηξη συσσωρευμένων απογοητεύσεων των νέων, που προκλήθηκαν από διαφθορά, κακή διακυβέρνηση, κατάχρηση εξουσίας και την αλαζονεία διαδοχικών κυβερνήσεων και πολιτικών κομμάτων», σύμφωνα με την εφημερίδα The Kathmandu Post. Οι διαδηλώσεις «τροφοδοτούνται από την απογοήτευση των νέων και την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στην εξουσία, καθώς αισθάνονται αποκλεισμένοι από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων», πρόσθεσε ο Λαμιχάν.
Παρότι η απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να «έριξε λάδι στη φωτιά», τα βαθύτερα παράπονα «εκτείνονται πολύ πιο βαθιά» και «έχουν τις ρίζες τους στη μακροχρόνια παραμέληση και την αποσιώπηση των φωνών των νέων» στο Νεπάλ. Οι διαμαρτυρίες εντυπωσιάζουν σε μέγεθος και ένταση, αλλά τα συναισθήματα που τις τροφοδοτούν «δεν είναι καθόλου ξαφνικά», σύμφωνα με τη Hindustan Times. Πρόσφατα, αυτή η οργή εκφράστηκε μέσα από το hashtag «Nepo Kids», που έγινε δημοφιλές στα κοινωνικά μέσα, παρουσιάζοντας «παιδιά πολιτικών να απολαμβάνουν πολυτελή τρόπο ζωής — καταγγέλλοντας έτσι τον νεποτισμό και τη διαφθορά».
Δεδομένης της «ζωντανής δημοκρατίας και του ενεργού πολιτικού χώρου» του Νεπάλ, δήλωσε η εκπρόσωπος του Γραφείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ Ραβίνα Σαμντασάνι, «ο διάλογος παραμένει το καλύτερο μέσο για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των νέων».