2024/05/19 at 7:02 ΜΜ 19/05/2024 newsroom
Δύο δεκαετίες κλείνουν από τότε που στις ΗΠΑ νομιμοποιήθηκαν οι γάμοι ανάμεσα στο ίδιο φύλο και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι νόμιμοι γάμοι μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου στη Μασαχουσέτη. Οι τελετές, στις οποίες συμμετείχαν επτά ζευγάρια, έγιναν αφού το Ανώτατο Δικαστήριο της πολιτείας αποφάνθηκε ότι το Σύνταγμα της Μασαχουσέτης «απαγορεύει τη δημιουργία πολιτών δεύτερης κατηγορίας». «Αυτή η απόφαση και οι γάμοι που επέτρεψε, αντιπροσώπευαν την πρόοδο που λίγοι queer άνθρωποι περίμεναν να δουν στη διάρκεια της ζωής μας», έγραψε η αρθρογράφος Ρενέ Γκράχαμ στην εφημερίδα The Boston Globe.
«Δύο δεκαετίες αργότερα, αυτό που κάποτε αποτελούσε το καυτό κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης έχει υποχωρήσει στο παρασκήνιο», ανέφερε η Wall Street Journal. Η απόφαση της Μασαχουσέτης δεν σήμανε το τέλος αυτής της συζήτησης, αλλά ήταν η αρχή του τέλους. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ διευθέτησε το ζήτημα με την απόφαση-ορόσημο του 2015 στην υπόθεση Obergefell v. Hodges, η οποία νομιμοποίησε τους γάμους μεταξύ ομοφυλοφίλων σε εθνικό επίπεδο. Αυτό που κάποτε ήταν ένα πικρά διχαστικό ζήτημα είναι τώρα σχετικά δημοφιλές: «Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα των Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένου του 49% των Ρεπουμπλικάνων και της πλειοψηφίας των τακτικών εκκλησιαζομένων, το υποστηρίζουν». Αυτό σημαίνει ότι η συζήτηση έχει τελειώσει εντελώς;
«Τα τελευταία χρόνια μάς δίδαξαν ότι τα σκληρά κερδισμένα δικαιώματα δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένα», δήλωσε στην εφημερίδα The Des Moines Register ο Robert B. Hanson, ο δικαστής που αποφάσισε υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων στην Αϊόβα το 2007. Οι οικογένειες του ιδίου φύλου έχουν ανθίσει ακόμη και σε πολιτικά συντηρητικές πολιτείες – η Αϊόβα φιλοξενεί 4.000 τέτοια ζευγάρια, και πάνω από το ένα τέταρτο αυτών μεγαλώνουν παιδιά. Αλλά η ανατροπή της απόφασης «Roe v. Wade» το 2022 σηματοδότησε ότι άλλα δικαιώματα θα μπορούσαν να αναιρεθούν. «Υπάρχουν πραγματικές απειλές για αυτή την πρόοδο και είναι κρίσιμο να μην τις χάσουμε από τα μάτια μας».
Στις δημοσκοπήσεις του CNN για τις προεδρικές εκλογές του 2004, μόλις το ένα τέταρτο του συνόλου των Αμερικανών ψηφοφόρων εκείνης της χρονιάς δήλωσαν ότι υποστηρίζουν τα δικαιώματα γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ένα μεγαλύτερο ποσοστό, το 35%, υποστήριζε την παροχή στα ομόφυλα ζευγάρια της δυνατότητας να συνάπτουν πολιτικά σύμφωνα. Και το 37% τάχθηκε κατά της νομικής αναγνώρισης των ενώσεων ομοφυλοφίλων.
Ο Μπαράκ Ομπάμα αντιτάχθηκε κυρίως στον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου όταν κατέβηκε για πρόεδρος ως Δημοκρατικός στις εκλογές του 2008 και, καθώς η κοινή γνώμη άλλαζε γρήγορα, άλλαξε στάση το 2012 και υποστήριξε τα σύμφωνα μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.
Μέσα σε οκτώ χρόνια, οι ΗΠΑ πέρασαν από τον νικητή υποψήφιο (Μπους το 2004) που εκμεταλλεύτηκε την αντίθεση στον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου για να κερδίσει την επανεκλογή του, στον νικητή υποψήφιο (Ομπάμα το 2012) που άλλαξε τη θέση του για να υποστηρίξει την ισότητα των γάμων πριν κερδίσει την επανεκλογή του.
Μια δεκαετία αργότερα, το 2022, το πρόσωπο που νίκησε ο Ομπάμα το 2012, ο σημερινός γερουσιαστής Ρόμνεϊ, ψήφισε υπέρ της προστασίας των ενώσεων ομοφυλοφίλων σε περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσιζε να αφαιρέσει το εθνικό δικαίωμα στο γάμο που είχε χορηγήσει το 2015. Το δικαστήριο σήμερα είναι πολύ πιο συντηρητικό από ό,τι ήταν το 2015, αφού δύο δικαστές που υποστήριζαν τα δικαιώματα του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων, οι δικαστές, αντικαταστάθηκαν από μάλλον πιο συντηρητικούς, που ασκούν κριτική στην απόφαση Obergefell. Όμως δεν είναι σαφές αν θα παρουσιαστεί η ευκαιρία να ανατραπεί η απόφαση ή αν οι συντηρητικοί δικαστές που δεν ήταν στο δικαστήριο το 2015 θα υποστήριζαν την κατάργηση του δικαιώματος στο γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου με τον ίδιο τρόπο που υποστήριξαν την κατάργηση του δικαιώματος στην άμβλωση.
Αυτό σημαίνει ότι ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου – που απέχει πολύ από το να έχει εδραιωθεί στο νόμο – μπορεί να είναι στο ψηφοδέλτιο το 2024. Αυτή τη στιγμή «η πλειοψηφία των δικαστών δεν είναι έτοιμη να αποφανθεί ότι ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου δεν προστατεύεται πλέον», δήλωσε ο Φίλιπ Έλιοτ στο περιοδικό Time. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ανάλογα με τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών. Ο επόμενος πρόεδρος θα μπορούσε να αντικαταστήσει αρκετούς δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου ώστε «να αλλάξει αυτή η δυναμική αρκετά γρήγορα». Οι στρατηγοί και στα δύο κόμματα προσπαθούν να αποφύγουν να συζητήσουν τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ, προτιμώντας να επικεντρωθούν αντ’ αυτού στις αμβλώσεις. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Το θέμα αξίζει «μεγαλύτερη προσοχή από τους υποψηφίους και τους ψηφοφόρους».
Τι θα γίνει στη συνέχεια;
Οι πάλαι ποτέ αντίπαλοι του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου έχουν σε μεγάλο βαθμό προχωρήσει σε εκστρατείες κατά των δικαιωμάτων των τρανσέξουαλ, ανέφεραν οι New York Times το 2023. Μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στην υπόθεση Obergefell, «οι κοινωνικοί συντηρητικοί παρασύρθηκαν». Η νέα εστίαση στους τρανσέξουαλ Αμερικανούς, ιδίως στους νέους, «αναζωογόνησε ένα δίκτυο συντηρητικών ομάδων, αύξησε τη συγκέντρωση κεφαλαίων και καθόρισε την ατζέντα στα σχολικά συμβούλια και τα πολιτειακά νομοθετικά σώματα».
Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συντηρητικοί φόβοι σχετικά με τη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου «απλώς δεν έχουν επαληθευτεί», δήλωσε στο Newsweek ο Μπέντζαμιν Κάρτνεϊ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Υπήρχαν ανησυχίες ότι η έγκριση του γάμου των ομοφυλοφίλων θα είχε ως αποτέλεσμα «λιγότερα ζευγάρια να παντρεύονται, περισσότερα ζευγάρια να χωρίζουν και μια συνολική υποχώρηση από τη δημιουργία οικογένειας», είπε. Αντ’ αυτού, τα ποσοστά γάμων αυξήθηκαν τόσο μεταξύ των ζευγαριών διαφορετικού όσο και μεταξύ των ζευγαριών του ιδίου φύλου, ενώ τα ποσοστά υιοθεσίας αυξήθηκαν. «Οι μόνες αλλαγές που εντοπίζουμε», δήλωσε η Μέλανι Ζάμπερ, οικονομολόγος που μελέτησε το θέμα μαζί με τον Κάρτνεϊ, «υποδηλώνουν μια ανανεωμένη σημασία του γάμου στο ευρύτερο κοινό».
Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το CNN, tο 20% της γενιάς Z προσδιορίζεται ως ΛΟΑΤΚΙ, καθώς όλο σύμφωνα με την ετιαρεία ερευνών της κοινής γνώμης Gallup, καταγράφεται ένα ποσοστό του πληθυσμού που προσδιορίζεται ως ΛΟΑΤΚΙ να υπερδιπλασιάζεται από 3,5% το 2012, όταν ο οργανισμός άρχισε για πρώτη φορά να ρωτά τους ανθρώπους για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, σε 7,2% το 2022, το τελευταίο έτος για το οποίο έχει στοιχεία. Το πιο σημαντικό, ίσως, είναι ότι σχεδόν το 20% των Αμερικανών της γενιάς Z, όσων γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2004, ταυτοποιούνται ως ΛΟΑΤΚΙ, με τους περισσότερους από αυτούς να ταυτοποιούνται ως αμφιφυλόφιλοι (queer).
Ως αποτέλεσμα, περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν και νοιάζονται για κάποιον που είναι ομοφυλόφιλος. Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται το γεγονός ότι ο αριθμός των ζευγαριών του ίδιου φύλου έχει υπερδιπλασιαστεί από λιγότερα από 600.000 το 2008 σε περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια το 2021, εκ των οποίων περίπου 710.000 είναι παντρεμένα.