2024/04/23 at 7:37 ΜΜ 23/04/2024 newsroom
Το Σώμα Ομοτίμων Καθηγητών του ΕΚΠΑ οργάνωσε Συνέδριο με θέμα: «Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Τα επώδυνα γεγονότα και οι επιπτώσεις τους». Στην ομιλία του, στο πλαίσιο του ως άνω Συνεδρίου, με θέμα «Η προκλητική ατιμωρησία της Τουρκίας ύστερα από 50 χρόνια παράνομης εισβολής και κατοχής στην Κύπρο», ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός και Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Προκόπιος Παυλόπουλος επισήμανε, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
«Πρόλογος
Πέρασαν ήδη 50 χρόνια αφότου η Τουρκία εισέβαλε, με βάρβαρο τρόπο και καταπατώντας κάθε έννοια του Διεθνούς Δικαίου καθώς και όλες τις σχετικές αποφάσεις των οργάνων του ΟΗΕ, στην Μαρτυρική Κύπρο και η προκλητική κατοχή του ενός τρίτου του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας δυστυχώς συνεχίζεται. Αυτή η αδιανόητη ατιμωρησία της Τουρκίας -όταν μάλιστα συνοδεύεται και από την ιταμή άρνησή της να δεχθεί επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος κατά τρόπο σύμφωνο με το Διεθνές Δίκαιο και με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο- εκ μέρους της Διεθνούς Κοινότητας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι επιτρεπτό ούτε και ανεκτό να συνεχισθεί.
Ι. Η «συμπόρευση» Τουρκίας και Ρωσίας στην ωμή καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου
Τούτο καθίσταται πλέον κάτι παραπάνω από προφανές και λόγω της τρέχουσας διεθνούς συγκυρίας. Και αναφέρομαι πρωτίστως στην εξίσου βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δοθέντος ότι ουδείς πλέον δικαιούται να παραβλέπει πως η τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο και η κατά τ’ ανωτέρω αδιαφορία -φυσικά κατ’ επιεική έκφραση- της Διεθνούς Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξαν το «πρότυπο», το οποίο δεν δίστασε να υιοθετήσει η ηγεσία της Ρωσίας προκειμένου να επιτεθεί στην Ουκρανία και να προκαλέσει τον αιματηρό πόλεμο.
Α. Τον πόλεμο ο οποίος συνεχίζεται, με «αόρατη» ακόμη την προοπτική λήξης του και με αδύνατη την εκτίμηση του έως πού μπορεί να οδηγήσει η περαιτέρω κλιμάκωσή του για την Ειρήνη και την Ασφάλεια παγκοσμίως. Ελλάδα καιΚύπρος –σε πλήρη αντίθεση προς την Τουρκία–συμπαραστάθηκαν, συμπαρίστανται και θα συνεχίσουν νασυμπαρίστανται, ειλικρινώς και ποικιλοτρόπως ιδίως στοπλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον δεινώςδοκιμαζόμενο Λαό της Ουκρανίας. Από τώρα όμως, και ιδίως αμέσως μόλις τελειώσει ο φρικτός αυτός πόλεμος καιο υπαίτιος εισβολέας πληρώσει το βαρύ τίμημα τουεγκλήματός του, πρέπει να συναγάγουμε, τόσο σ’ επίπεδοΕυρωπαϊκής Ένωσης όσο και σ’ επίπεδο ΔιεθνούςΚοινότητας, τ’ αναγκαία διδακτικά συμπεράσματα. Και δη συμπεράσματα τόσο για τα αίτιά του όσο και για τιςεπιπτώσεις του.
Β. Υπ’ αυτό το πνεύμα και ως συνεπείς υπέρμαχοι τηςΕυρωπαϊκής και της Διεθνούς Νομιμότητας, Ελλάδα καιΚύπρος –κατ’ ουσία δε ο Ελληνισμός, στο σύνολό του–πρέπει να καταδείξουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά καιστην Διεθνή Κοινότητα, πρωτίστως δε στις ΗΠΑ και στοΝΑΤΟ, πόσο μεγάλες είναι οι ευθύνες τους διότι ανέχθηκανκαι ανέχονται, για τόσες δεκαετίες, τις επιπτώσεις και τατετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και κατοχής στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Της πρώτης τέτοιαςωμής καταπάτησης της εδαφικής ακεραιότητας και τηςκυριαρχίας Κράτους–Μέλους της Διεθνούς Κοινότηταςμετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μιας εισβολής πουστοίχισε την ζωή χιλιάδων αθώων θυμάτων, πολλών από ταοποία η τύχη αγνοείται ακόμη και σήμερα.
ΙΙ. Οι προϋποθέσεις επίλυσης του Κυπριακού Ζητήματος κατά το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Δυστυχώς, ως τώρα και μολονότι η Κυπριακή Δημοκρατίακλείνει δύο δεκαετίες ως πλήρες Κράτος–Μέλος τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης, η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) ουδέποτε ενεργοποιήθηκεεπαρκώς –και κατ’ εξοχήν υπό όρους που ανταποκρίνονταιστην Αρχή της Αλληλεγγύης κυρίως τις διατάξεις τουπρομνημονευόμενου άρθρου 42 παρ. 7 της ΣΕΕ– υπέρ τηςΚύπρου και εις βάρος της Τουρκίας. Οι μέσω της ΚΕΠΠΑκυρώσεις εναντίον της Τουρκίας για την πρόδηλη παραβίασητου Ευρωπαϊκού και του Διεθνούς Δικαίου εις βάρος τηςΚυπριακής Δημοκρατίας απουσιάζουν επιδεικτικώς, ενώουδέποτε η χώρα αυτή πιέσθηκε, ουσιαστικώς, για την υπόόρους Ευρωπαϊκού Δικαίου και Ευρωπαϊκής Νομιμότηταςεπίλυση του Κυπριακού Ζητήματος. Δηλαδή υπό όρουςομοσπονδιακού τύπου Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας,όπως απαιτεί το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο. Στο σημείο αυτόείναι ανάγκη να επισημανθεί μ’ έμφαση ότι, κατά ταπροαναφερθέντα, λύση του Κυπριακού Ζητήματος νοείταιμόνον υπό τις ακόλουθες επτά, κατ’ ελάχιστο, προϋποθέσεις:
Α. Πρώτον, η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να έχει τηνπολιτειακή μορφή το πολύ Ομοσπονδιακού Κράτους, κατάτα Διεθνή και κυρίως κατά τα Ευρωπαϊκά αντίστοιχαπρότυπα. Ουδεμία μορφή Συνομοσπονδίας, ευθεία ήσυγκεκαλυμμένη, είναι ανεκτή. Και τούτο πρωτίστως διότιπέραν του ότι μια τέτοια «λύση» είναι, εξ ορισμού, «θνησιγενής» και εξυπηρετεί μόνο τις βλέψεις και τασυμφέροντα της Τουρκίας με το να οδηγεί σε ουσιαστικήπολιτειακή αποσύνθεση την Κυπριακή Δημοκρατία, έρχεταισε πλήρη αντίθεση με τον «πυρήνα» του πρωτογενούςΕυρωπαϊκού Δικαίου. Κυρίως δε με τις διατάξεις της ΣΕΕ, ως προς την πολιτειακή μορφή και την κυριαρχία τωνΚρατών–Μελών της. Πραγματικά, αποτελεί κοινό νομικόκαι πολιτικό «τόπο» ότι Συνομοσπονδιακό Κράτος δενμπορεί να είναι Κράτος–Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δοθέντος ότι δεν δύναται, εκ φύσεως, ν’ ανταποκριθεί, μεταξύ άλλων, στις απαιτήσεις επαρκούς τήρησης τουΕυρωπαϊκού Κεκτημένου.
Β. Δεύτερον, η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να στηρίζεται, καθ’ ολοκληρία, στις θεμελιώδεις αρχές τηςΑντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, ως θεσμικής εγγύησηςτης Ελευθερίας in globo. Άρα ως θεσμικής εγγύησης τωνΘεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όχι μόνο κατά τοΕθνικό Δίκαιο αλλά και κατά το Διεθνές και το ΕυρωπαϊκόΔίκαιο.
Γ. Τρίτον, η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να έχει, ως μέλοςτης Διεθνούς Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μίαΔιεθνή Νομική Προσωπικότητα.
Δ. Τέταρτον, στην Κυπριακή Δημοκρατία νοείται μία, καιμόνον, Ιθαγένεια.
Ε. Πέμπτον, η Κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπεινα είναι πλήρης, μ’ εξίσου πλήρη σεβασμό όλων, ανεξαιρέτως, των διατάξεων του Διεθνούς και τουΕυρωπαϊκού Δικαίου. Τούτο σημαίνει πληρότητα καιτης stricto sensu Κυριαρχίας της –π.χ. σε ό,τι αφορά τηνεδαφική της ακεραιότητα, τα σύνορά της, την αιγιαλίτιδαζώνη της κ.λπ.- και της lato sensu Κυριαρχίας της, άρα τηνπλήρη άσκηση όλων, δίχως οιαδήποτε διάκριση, τωνΚυριαρχικών της Δικαιωμάτων, μ’ επίκεντρο ταΔικαιώματά της επί του συνόλου των Θαλάσσιων Ζωνώντης κατά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (Σύμβαση τουMontego Bay του 1982), π.χ. επί της Υφαλοκρηπίδας τηςκαι της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της. Ουδεμία δεεπιρροή ασκεί επ’ αυτού το ότι η Τουρκία δεν έχειπροσχωρήσει στην ως άνω Διεθνή Σύμβαση, αφού αυτή, κατά την νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, παράγει διεθνώς παραδεδεγμένους κανόνες του ΔιεθνούςΔικαίου, οι οποίοι ισχύουν erga omnes.
ΣΤ. Έκτον –και κατά συνέπεια– επί της ΚυπριακήςΔημοκρατίας δεν είναι επιτρεπτό να παραμένουν, κατ’ουδένα τρόπο, στρατεύματα κατοχής ούτε να ισχύουν, επίσης κατ’ ουδένα τρόπο, εγγυήσεις τρίτων. Και στις«εγγυήσεις» αυτές περιλαμβάνονται ενδεχόμενες«εγγυήσεις» και της Μεγάλης Βρετανίας, ιδίως αφότουσυντελέσθηκε το Brexit.
Ζ. Και, έβδομον, τα προαναφερόμενα συνεπάγονται ότι απότην Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει ν’ αποχωρήσουν, χωρίςπροϋποθέσεις, οι «έποικοι», τους οποίους εγκατέστησεπαρανόμως, σύμφωνα μάλιστα με την νομολογία τουΕυρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Τουρκία και να επανέλθουν οι αναγκαστικώςαποχωρήσαντες από τις εστίες τους, λόγω της τουρκικήςεισβολής, πρόσφυγες, ανακτώντας πλήρως όλα τα κατά τηνΕυρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπουαλλά και κατά τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτωντης Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαιώματά τους.
Επίλογος
Όσο για την Διεθνή Κοινότητα και τον ΟΗΕ, η κατ’αποτέλεσμα «ισότιμη» αντιμετώπιση Τουρκίας και Κύπρου–δηλαδή του «θύτη» με το «θύμα» της τουρκικής εισβολής καικατοχής– κατά την λογική της ανοχής των ατέρμονων καικενών περιεχομένου συζητήσεων μεταξύ των δύο μερών, δείχνει πόσο στις μέρες μας το Διεθνές Δίκαιο, μεαποκλειστική ευθύνη της ίδιας της Διεθνούς Κοινότητας καιτου ΟΗΕ, συντίθεται όχι τόσο από leges perfectae, αλλά σεπολλές περιπτώσεις από leges minus quam perfectae ήκαι leges imperfectae. Ελλάδα και Κύπρος, λοιπόν, στέλνοντας το μήνυμα ότι δεν είναι διατεθειμένες να δεχθούναυτή την οιονεί «χειμέρια νάρκη» της ΚΕΠΠΑ και τηςΔιεθνούς Νομιμότητας πρέπει να θέσουν, ως Κράτη–Μέλη τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης και της Διεθνούς Κοινότητας, προ τωνευθυνών τους τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς και εκείνους τηςΔιεθνούς Κοινότητας επισημαίνοντας, χωρίς περιστροφές, υποχωρήσεις και υπαναχωρήσεις, και τα εξής: Όπως όλοιστεκόμαστε σήμερα στο πλευρό της Ουκρανίας, καταδικάζοντας απεριφράστως και εμπράκτως το πολεμικόέγκλημα της Ρωσίας, στην ίδια γραμμή υπεράσπισης τηςΕυρωπαϊκής και της Διεθνούς Νομιμότητας πρέπει νακαταδικασθεί –με χρησιμοποίηση του veto αν χρειασθεί σεμελλοντικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τουΝΑΤΟ– απεριφράστως και εμπράκτως και η συνεχιζόμενηεγκληματική τακτική της Τουρκίας εις βάρος της ΜαρτυρικήςΚύπρου. Διότι η επιλεκτική εφαρμογή της Διεθνούς και τηςΕυρωπαϊκής Νομιμότητας οδηγεί, μοιραίως, στην ουσιαστικήαναίρεσή τους.»