2024/05/21 at 7:29 ΜΜ 21/05/2024 newsroom
Η τελευταία τάση είναι οι έφηβοι να στρέφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαγνώσουν τον εαυτό τους σχετικά με την ψυχολογική τους κατάσταση. Η αύξηση των αυτοδιαγνώσεων – η χρήση πληροφοριών από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαπιστωθεί αν κάποιος πάσχει από κάποια πάθηση – ειδικά σε θέματα ψυχικής υγείας, όπως ο αυτισμός, προβληματίζει τους επαγγελματίες υγείας. Το φαινόμενο είναι πιο συχνό στους εφήβους που παίρνουν πληροφορίες από το TikTok. Ορισμένες φορές, το “περιεχόμενο είναι τόσο σχετικό και πειστικό” που οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν κάποια ασθένεια ακόμη και χωρίς επαγγελματική διακριτική ευχέρεια, σύμφωνα με την εταιρεία κλινικής τεχνολογίας Tebra.
“Οι έφηβοι έρχονται στο ιατρείο μας με ήδη πολύ ισχυρές απόψεις σχετικά με την αυτοδιάγνωσή τους”, δήλωσε στο CNN ο Λάρι Μίτναλ, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων και ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ευεξίας «Be Well Academy». “Όταν μιλάμε μέσα από τα επίπεδα του πώς κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα, πολύ συχνά είναι εξαιτίας αυτών που βλέπουν και αναζητούν στο διαδίκτυο και σίγουρα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης”.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι που αυτό-διαγιγνώσκονται για ψυχικές παθήσεις, ιδίως οι έφηβοι, “μπορεί να ταυτίζονται υπερβολικά με μια συγκεκριμένη ετικέτα ή διάγνωση”, επειδή μια “διάγνωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ασπίδα ή δικαιολογία της συμπεριφοράς σε κοινωνικές καταστάσεις”, εξήγησε το CNN. Ουσιαστικά, η ύπαρξη μιας διάγνωσης μειώνει τις προσδοκίες των ανθρώπων από αυτούς, ειδικά σε μια περίοδο όπου μπορεί να αισθάνονται αυξημένη κοινωνική πίεση ή ανασφάλεια. “Με την αυξανόμενη πίεση που αντιμετωπίζουν οι νέοι να είναι κοινωνικά ανταγωνιστικοί, οι έφηβοι με πιο σημαντικές ανασφάλειες μπορεί να αισθάνονται ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να ανταποκριθούν”, δήλωσε στο CNN η Alexandra Hamlet, κλινική ψυχολόγος.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά και οι έφηβοι “μπερδεύουν τα φυσιολογικά συναισθήματα, όπως η θλίψη ή η ανησυχία, με σοβαρές καταστάσεις, όπως η κατάθλιψη ή η ΔΕΠΥ”, έγραψε η Τέα Σαντόρο σε μια στήλη της Michigan Daily. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης “θολώνουν τα όρια μεταξύ του τι είναι ψυχική ασθένεια και τι δεν είναι”, κυρίως επειδή οι εμπειρίες πολλών ανθρώπων είναι συγκρίσιμες. Ωστόσο, αυτό είναι επίσης πιθανό αποτέλεσμα της επιδείνωσης της ψυχικής υγείας που προκάλεσε η πανδημία.
“Απλώς αναζητούν απαντήσεις για το γιατί δεν αισθάνονται καλά και έχουν υποστεί εξαιρετικές προκλήσεις με τα λουκέτα και την πανδημία”, δήλωσε στον Guardian ο Πατ ΜακΓκόρι, καθηγητής και ψυχίατρος και εκτελεστικός διευθυντής της υπηρεσίας ψυχικής υγείας για νέους Orygen. “Υπάρχει μια αύξηση στους νέους που πάσχουν από πραγματικά σοβαρές καταστάσεις, όπως διατροφικές διαταραχές, ψυχαναγκαστικές διαταραχές και αυτοτραυματισμούς”.
Η λήψη επίσημων ιατρικών διαγνώσεων μπορεί επίσης να είναι δύσκολη. Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση προβλέπει ότι οι χρόνοι αναμονής για υπηρεσίες ψυχικής υγείας θα γίνονται όλο και μεγαλύτεροι, ενώ η ζήτηση θα αυξάνεται. “Είτε μέσω κοινοτήτων ασθενών, είτε μέσω διαδικτυακών πόρων, είτε μέσω νέων τεχνολογιών, είτε μέσω εναλλακτικών θεραπειών ή οτιδήποτε άλλο, δεν μπορείτε πραγματικά να κατηγορήσετε τους ανθρώπους που παίρνουν τα θέματα ψυχικής υγείας στα χέρια τους”, έγραψε ο νευροεπιστήμονας Dean Burnett για το BBC Science Focus.
Είναι επιβλαβές;
“Μια μεγάλη ανησυχία είναι ότι οι έφηβοι μπορεί να κάνουν λανθασμένες αυτό-διαγνώσεις και σχέδια θεραπείας ελλείψει επαγγελματικής διορατικότητας”, δήλωσε στους New York Times ο Κόρει Μπάς, καθηγητής δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο William Paterson του Νιου Τζέρσεϊ. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να κάνουν λάθος βήματα στην αντιμετώπιση μιας κατάστασης που μπορεί να επιδεινώσει τα προβλήματα.
Οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι η ίδια η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκαλεί χειρότερη ψυχική υγεία, ιδίως σε νέους ενήλικες και εφήβους. Οι πλατφόρμες μπορούν να αυξήσουν την κατάθλιψη και την ανασφάλεια, ειδικά στους νέους, και οι πληροφορίες σχετικά με την ψυχική υγεία θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή παρηγοριάς για τους ανθρώπους που ήδη αγωνίζονται. “Συχνά με αυτές τις ‘αυτοδιαγνωσμένες διαταραχές’ και τις διαταραχές του τικ, υπάρχει ένα υποκείμενο άγχος ή κατάθλιψη εκεί που είναι πιθανώς η βασική αιτία για ό,τι συμβαίνει”, δήλωσε ένας παιδίατρος της Μελβούρνης στον Guardian. “Και ίσως αυτή η βασική αιτία να εκδηλώνεται με αυτόν τον τρόπο επειδή το έχουν δει στο TikTok”.
Μια αυτοδιάγνωση μπορεί να είναι “σαν καταδίκη”, δήλωσε στο CNN η Λίντεν Τάμπερ, σχολική σύμβουλος. “Δεν υπάρχει πάντα ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας εκεί για να τους καθοδηγήσει μέσα από την πολυπλοκότητα της διάγνωσης, να διαλύσει τους μύθους και τις παρανοήσεις ή να τους προσφέρει ελπίδα”.
Είναι χρήσιμο; Η αυτοδιάγνωση δεν είναι νέο φαινόμενο, αλλά έχει αποκτήσει νέα επικράτηση μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι έχουν αναζητήσει συμπτώματα χρησιμοποιώντας το WebMD και παρόμοιες πηγές για να διακρίνουν ιατρικές καταστάσεις. Ωστόσο, η διάγνωση καταστάσεων ψυχικής υγείας είναι μια “δύσκολη, πολύπλοκη διαδικασία, ακόμη και για εκπαιδευμένους επαγγελματίες”, συνέχισε ο Burnett. Αυτό καθιστά το πρόβλημα της αυτοδιάγνωσης δυσκολότερο στη διαχείρισή του.
Παρόλα αυτά, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν προκύψει πολλά καλά όσον αφορά την ψυχική υγεία. “Ένα από τα θετικά του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι συνδέουν εύκολα ευάλωτους και απομονωμένους