Είναι σχεδόν απίστευτο – ένας μετεωρίτης με κρατήρα διαμέτρου 180 χιλιομέτρων βρίσκεται κρυμμένος κάτω από τη χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό. Γνωστός ως Κρατήρας Τσιξουλούμπ, σηματοδοτεί το σημείο ενός από τα πιο κατακλυσμιαία γεγονότα της Γης.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του είναι το γεγονός ότι το περίγραμμά του χαρακτηρίζεται τέλεια από έναν δακτύλιο κενοτών – φυσικές καταβόθρες που σχηματίζονται κατά μήκος της περιφέρειάς του. Αυτός ο κρατήρας συνδέεται ως γνωστόν με την πρόσκρουση αστεροειδούς που προκάλεσε το φαινόμενο της μαζικής εξαφάνισης, τερματίζοντας την εποχή των δεινοσαύρων πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια. Αν και ο ίδιος ο κρατήρας είναι θαμμένος και αόρατος με γυμνό μάτι, ο “δακτύλιος των κενοτών” προσφέρει μια σαφή εικόνα της εκπληκτικής κλίμακας του.
Παρόλο που οι επιστήμονες έχουν κάνει γεωτρήσεις στον θαμμένο κρατήρα και στο παρελθόν στην ξηρά, αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια στην ανοικτή θάλασσα και επίσης η πρώτη που αναζητά τον “δακτύλιο κορυφής” του κρατήρα – μια κυκλική κορυφογραμμή στο εσωτερικό του χείλους του κρατήρα που είναι χαρακτηριστική για τους μεγαλύτερους κρατήρες πρόσκρουσης του ηλιακού συστήματος.
Οι αστρονόμοι βλέπουν δακτυλίους κορυφής στο φεγγάρι, τον Άρη και τον Ερμή, αλλά ποτέ δεν είχαν καταφέρει να πάρουν δείγμα ενός τέτοιου δακτυλίου στη Γη μέχρι τώρα. Έχει ήδη χαρτογραφηθεί η επιστροφή της ζωής μετά την παγκόσμια εξαφάνιση σε πυρήνες από ψηλότερα στην τρύπα. Εξετάζοντας προσεκτικά τα πετρώματα του δακτυλίου κορυφής, ελπίζουν να δοκιμάσουν μοντέλα σχηματισμού κρατήρων και να προσδιορίσουν αν ο ίδιος ο κρατήρας ήταν ένας από τους πρώτους βιότοπους για τη μικροβιακή ζωή μετά την πρόσκρουση. Ο δακτύλιος κορυφής σχηματίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά. Αμέσως μετά την πρόσκρουση, το βαθύ γρανιτένιο υπόβαθρο, που έρεε σαν υγρό, αναπήδησε σε έναν κεντρικό πύργο ύψους 10 χιλιομέτρων πριν καταρρεύσει στην κυκλική κορυφογραμμή. Στη συνέχεια, ο δακτύλιος της κορυφής καλύφθηκε από ένα στρώμα ανακατεμένων πετρωμάτων, που ονομάζεται μπρέκια, το οποίο περιέχει κομμάτια ανατιναγμένων πετρωμάτων και τήγματος από την πρόσκρουση. Στη συνέχεια, τις ώρες που ακολούθησαν, τα τσουνάμι των ωκεανών έριξαν τεράστιες ποσότητες αμμώδους ιζήματος στη γιγαντιαία τρύπα της Γης. Η περαιτέρω απόθεση θα γινόταν αργά, καθώς η ζωή επέστρεφε στις θάλασσες, και στρώματα ασβεστόλιθου δημιουργήθηκαν στα εκατομμύρια χρόνια που ακολούθησαν.
Τη στιγμή της σύγκρουσης, η γεωγραφία της περιοχής ήταν πολύ διαφορετική, αναδιαμορφωμένη για πάντα από τη δύναμη της σύγκρουσης. Αυτό το εξαιρετικό γεωλογικό χαρακτηριστικό χρησιμεύει ως υπενθύμιση της δυναμικής ιστορίας της Γης και της μεταμορφωτικής δύναμης των κοσμικών γεγονότων.
Κρατήρας Τσιξουλούμπ με διάμετρο 180 χιλιόμετρα!
